Ռաֆայէլ Իսրայէլեան (4 (17) Սեպտեմբեր 1908, Թիֆլիս, Ռուսական Կայսրութիւն – 8 Սեպտեմբեր 1973, Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւններու Միութիւն), հայ ճարտարապետ, «Սարդարապատի ճակատամարտը» յուշահամալիրի հեղինակը։
Ռաֆայէլ Սարգիսի Իսրայէլեանը ծնած է 17 Սեպտեմբեր 1908-ին Թիֆլիսին մէջ (այժմ՝ Թիֆլիս)։ Հայրը՝ Սարգիս Յակոբ Իսրայէլեանը ծնած է Շուշի ։ Սարգիս Իսրայէլեանը՝ Հայոց լեզուի եւ գրականութեան մասնագէտ, բանահաւաք, ծաւալել է աշխուժ գիտական եւ կրթական գործունէութիւն Արցախի տարբեր շրջաններուն մէջ եւ Թիֆլիսի մէջ։ Իսկ մայրը՝ Մարիամ Հախնազարեանը ծնած է Նախիջեւան (ներկայիս՝ Ատրբէյճանի Հանրապետութիւն)։
Ռաֆայէլ Իսրայէլեանը 1925 թուականին աւարտած է Թիֆլիսի թիւ 72 աշխատանքային դպրոցը։ 1926-1928 թուականներուն սովորած է Վրաստանի գեղարուեստի ակադեմիայի ճարտարապետութեան ճիւղը։ Ուսանելու տարիներուն ան ձեռք բերած է ճարտարապետական հիմնարար գիտելիքներ։
1929-1932 թուականներուն սովորած է Լենինկրատի (այժմ՝ Սան Բեթերբուրգ) Կոմունալ շինարարութեան ինստիտուտի ճարտարապետութեան ճիւղը։ Աւարտած է, որպէս ճարտարապետ նախագծող։
1932-1934 թուականներուն սորված է Լենինկրատի ԽՍՀՄ Գեղարուեստի ակադեմիայի Ի. Ե. Ռեպինի անուան գեղանկարչութեան, քանդակագործութեան եւ ճարտարապետութեան ինստիտուտում եւ 1934 թուականին աւարտած է ինստիտուտին առընթեր վկայականի նախագիծերու նախապատրաստական դասընթացքները։ «Գերազանցութեամբ» պաշտպանած է վկայականի նախագիծը, ստանալով ճարտարապետ-արուեստագետի կոչում։ 1936 թուականին աւարտել է Ի. Ե. Ռեպինի անուան գեղանկարչութեան, քանդակագործութեան եւ ճարտարապետութեան ինստիտուտի վարպետութեան կատարելագործման դասընթացքները՝ ստանալով ճարտարապետ-նկարիչի կոչում։
1934 թուականին ամուսնացած է Սոֆիա Մուրատեանի հետ։
1936 թուականին տեղափոխուած է Երեւան։
1936-1941 թուականներուն աշխատած է ՀԽՍՀ Կոմունալ տնտեսութեան ժողկոմատին առընթեր ճարտարապետական-նախագծային թիւ 2 արուեստանոցին մէջ (1938 թուականէն «Հայպետնախագիծ») որպէս ճարտարապետ։
1941-1943 թուականներուն աշխատած է Հայաստանի պատմական յուշարձաններու պահպանութեան կոմիտէին մէջ որպէս աւագ գիտաշխատող։ 1941-1963 թուականներուն դասաւանդած է Երեւանի արհեստագիտական ինստիտուտին մէջ՝ որպէս աւագ դասախօս։
1944 թ. կայացած է Իսրայէլեանի առաջին անհատական ցուցահանդէսը՝ Հայաստանի ճարտարապետներու տան մէջ։ Առաջին կարգի մրցանակի արժանացած է Երեւանի մէջ կառուցուելիք Յաղթանակի կամարի նախագիծի համար բաց մրցոյթին ընթացքին։
1945 թ. պարգեւատրուած է Հայկական ԽՍՀ Գերագոյն խորհուրդի պատուոյ գիրով։ 1947 թ. ճարտարապետութեան երիտասարդ վարպետներու ստեղծագործութիւններու 2-րդ համամիութեանական ստուգատեսին մէջ արժանացած է առաջին մրցանակի։
1947-1949 թթ. աշխատած է Հայկական ԽՍՀ մինիստրներու խորհուրդին առընթեր ճարտարապետութեան գործերու վարչութեան ճարտարապետական արուեստանոցի մէջ, իբրեւ ճարտարապետ-նախագծող։
1949-1951 թուականներուն աշխատած է Երքաղսովետի գործկոմի ճարտարապետական արուեստանոցին մէջ իբրեւ ճարտարապետ-նախագծող։ 1950 թուականին ընտրուած է Երեւանի քաղաքային խորհուրդի պատգամաւոր։
1950 թուականին պարգեւատրուած է Հայկական ԽՍՀ Գերագոյն խորհուրդի պատուոյ գիրով։
1951 թուականին Յաղթանակ յուշարձանի ճարտարապետութեան համար արժանացած է ԽՍՀՄ պետական առաջին կարգի մրցանակի։
1951-1973 թուականներուն աշխատած է «Հայարդնախագիծ» (մինչեւ 1959՝ «Հայճարտնախագիծ») ինստիտուտին մէջ իբրեւ բաժնի գլխաւոր ճարտարապետ։
1952 թուականին Լենինկրատի մէջ՝ ԽՍՀՄ Գեղարուեստի ակադեմիայի Ի. Ե. Ռեպինի անուան գեղանկարչութեան, քանդակագործութեան եւ ճարտարապետութեան ինստիտուտին մէջ պաշտպանել է «Իմ աշխատանքները ճարտարապետութեան մէջ» թեմայով ատենախօսութիւնը եւ ստացած է ճարտարապետութեան թեկնածուի գիտական աստիճան։
1961 թուականին Հայկական ԽՍՀ Գերագոյն խորհուրդի նախագահութեան հրամանագիրով արժանացած է Հայկական ԽՍՀ արուեստի վաստակաւոր գործիչի պատուաւոր կոչումը։ Պարգեւատրուել է Հայկական ԽՍՀ Գերագոյն խորհուրդի պատուոյ գիրով։
1968 թուականին Հայկական ԽՍՀ Գերագոյն խորհուրդի նախագահութեան հրամանագիրով արժանացած է Հայկական ԽՍՀ վաստակաւոր ճարտարապետի պատուաւոր կոչումին։
1969 թուականին կայացած է Իսրայէլեանի անհատական ցուցահանդէսը Թիֆլիսի մէջ։ 1970 թուականին ԽՍՀՄ Գերագոյն խորհուրդի նախագահութեան հրամանագիրով արժանացած է ԽՍՀՄ ժողովրդական ճարտարապետի պատուաւոր կոչումին։
1973 թուականի Սեպտեմբեր 8-ին մահացած է Երեւան։