«ԶԱՐԹՕՆՔ», ՊԷՅՐՈՒԹ – Լուսիոս Տոմիթէոս Աւրելիանոս (լատ.՝ Lucius Domitius Aurelianus, ծնած է սեպտեմբերի 9, 214, Սիրմիոյ մէջ, Պանոնիայ, Հռոմէական կայսրութիւն – մահացած է սեպտեմբերի 25, 275, Չորլու, Թեքիրդաղ, Թուրքիայ), Հռոմի կայսր 270 – 275 թթ.։ Գլաուտիոս Կոթացի կայսրին օրով զօրահրամանատար էր, Գլաուտիոսի մահէն ետք 270 բանակի կողմէն կը հռչակուի կայսր։ Սենատը անմիջապէս կը ճանչնայ Աւրելիանոսի լիազօրութիւնները։
Աւրելիանոսի կառավարումը նշանաւոր եղած է շարք մը փայլուն յաղթանակներով: Ան ետ մղած է կայսրութեան Տանիւպեան սահմանի վրայ բարբարոսներու յարձակումները, ճնշած է Եգիպտոսի մէջ բռնկած ապստամբութիւնը եւ նորէն միացուցած է Կալլիան Հռոմէական կայսրութեանը։ Արեւելքի մէջ Աւրելիանոսը երկու կայծակնային ռազմարշաւներու, որպէս արդիւնք ջախջախած է Փալմիրայի տէրութիւնը՝ գերի վերցնելով անոր նշանաւոր թագուհին՝ Զենոբիան։
Բացի այս իրագործումներէն Հռոմ քաղաքը արտաքին թշնամիներու յարձակումներէն պաշտպանելու նպատակով Աւրելիանոսը շրջապատած է զայն 19.3 քլմ. երկարութիւն ունեցող հզօր պարիսպներով։ Ըրած է ֆինանսական համակարգի բարեփոխում՝ վերականգնելով հռոմէական դրամի արժէքը։ Պետական կրօն հռչակած է Արեւի պաշտամունքը՝ հալածանքներ ծաւալելով քրիստոնեաներու դէմ։
Սպաննուած է պալատական դաւադրութեան որպէս արդիւնք։
