ՆՈՐ ՕՐ, ԼՈՍ ԱՆՃԵԼԸՍ.- Յունուար 18-ին Եու.Սի.Էլ.Էյ.-ի մէջ նշուեցաւ Նարեկացի հայագիտական ամբիոնին 50-ամեակը հայոց լեզուի պահպանման նուիրուած քննարկումներով, որուն յաջորդեց երաժշտական համերգ մը, կազմակերպութեամբ «Մելգոնեան համաշխարհային նախաձեռնութեան», որուն մասին «Նոր Օր» արձագանգած էր նախորդ համարով։ Այս թիւով կը հրատարակենք «Անդրադարձ» մը՝ յարգելով ազատ խօսքի կամարտայայտութիւնը։
ՆՈՐ ՕՐ
Անցեալ շաբաթ Եու.Սի.Էլ.Էյ. համալսարանում անցկացուեց «Ապրող Սփիւռքը» խորագրով մէկօրեայ ես կ՚ասէի՝ տօնահանդէս (Ինչու տօնահանդէս, յետոյ կ՚անդրադառնամ)։ Խնդրոյ առարկան մայրենի լեզուի պահպանութեան հանապազօրեայ հարցն էր, նաեւ համալսարանի Նարեկացու ամբիոնի յիսնամեայ յոբելեանը։ Ամէն ինչ շատ լաւ ու ներդաշնակ էր, այնքանով, որ ամէն բան իսկապէս կազմակերպուած էր։ Քննարկումները ձանձրալի ծեծուած ու տաղտկալի չէին, ինչպէս առհասարակ լինում են։ Թէկուզ ներկաներից շատերը դեռ խօսք ու զրոյցի էին բռնուած իրենց դրացիների հետ եւ լաւագոյն դէպքում հեռախօսի էկրանների հետ էին խաղում, բայց եւ այնպէս քննարկումները իրական էին, ծափողջոյնները անկեղծ ու յուսադրող՝ մանաւանդ, երբ օտարները մեր ոսկեղենիկ լեզուով գրեթէ անթերի էին խօսում ու բարձրաձայնում մեր լեզուի կարեւորութեան ու գեղեցկութեան մասին։ Ողջունելի էր, որ թէ՛ ներկանների եւ թէ՛ հարցը բարձրացնողների մէջ կային բազմաթիւ երիտասարդներ, լաւ հասկանալով, որ, երբ անգլերէնը «խեղդել է» հայերէնի լեզուամտածողութեան, հարցը պէտք է յուզի յատկապէս երիտասարդներին, որովհետեւ նրանք են այս խնդրի վաղուայ կրողները։
Ինչեւէ. այսպէս ոգեւորուած, ահա այստեղ է, որ ուզում եմ խօսել տօնահանդէսի մասին։ Մենք տեղափոխուցենք մի այլ հարթութիւն. քննարկումներին յաջորդեց տօնահանդէսը, որ ինձ համար գոնէ մեծ հիասթափութիւն էր։ Մինչ այդ ուզում եմ հազար անգամ շնորհակալութիւն յայտնել ծրագրի կազմակերպիչներին, սակայն միեւնոյն ժամանակ հասկանալ, թէ ի՞նչ չափանիշներով ու շափորոշիչներով էր ընտրուած երեկոյի ծրագիրը։ Չեմ ուզում անուններ տալ, ոչ մէկին չվիրաւորելու համար, սակայն «արտիստները», որոնք կարծում եմ, որ խնամքով ընտրուել էին, որպէսզի ապրեցնէին Սփիւռքը, լրիւ հակառակ տպաւորութիւնը թողեցին իմ ու իմ նման մտածող շատ հայրենակիցների վրայ։ Դժբախտաբար եւ բարեբախտաբար մենք գոնէ Լոս Անճելըսում ունենք բաւական որակեալ արտիստ-կատարողներ եւ դա լաւ իմանալով բեմ հանել այսպիսի պատասխանատու օր, սկսնակ կամ սիրողական արտիսների, կարծում եմ աններելի սխալ էր։ Հիմա եմ հասկանում, թէ ինչն էր պատճառը, որ տոմսերը լաւ չէին իւրացուել։ Վճարել միջինը յարիր եւ լսել անորա՞կ երաժշտութիւն… ես դէմ չեմ, որ սկսնակները պէտք է բեմել ունենան, բայց ոչ սիրողական մակարդակով։ Առանց չափազանցութեան ստիպուած էի մի քանի անգամ ականջներս փակել չլսելու համար «ֆալշ» ոչ ճիշդ երաժշտութիւն։ Առնօ Բաբաջանեանի «Ազգ փառապանծ» երգը, որ մեր երգացանկում իր ուրոյն տեղն է գրաւել տարիներ շարունակ, պարզապէս խեղաթիւրուեց եւ ոչ թէ այն պատճառով, կատարողը ձայնային տուեալներ չունէր, քաւ լիցի. աղջիկը շատ լաւ ձայն ունէր, պարզապէս երգը չէր պատկերացնում։ Ասելիքս այն է, որ մենք պէտք է շատ զգոյշ լինենք՝ մանաւանդ, երբ խօսքը վերաբերում է երգի, որ ունի անցած ճանապարհ եւ մշակոյթ է ձեւաւորել տարիներ շարունակ։ Այսքանով եզրափակեմ խօսքս, ասելով, որ օրքեստրայի կատարումները արհեստավարժ էին ու հաճելի։ Յուսամ ասելիքս լոկ քննադատութիւն չէք ընդունի՝ այլ պարզ սրտացաւութիւն, քանի որ ուզում եմ իսկապէս շարունակենք ապրել…
ԱՆՆԱ ՅԱԿՈԲԵԱՆ
Լոս Անճելըս