«Զարթօնք»-ը Համահայկական Լրատուական Համապատկերի Մէջ․ Մտորումներ Ապագայի Լրատուութեան Մասին*

*Դոկտ. ԱՐԱՄ ԱՆԱՆԵԱՆ*

Յարգելի պարոն Յակոբեան

Սիրելի ներկաներ, Տիկնայք եւ պարոնայք

Հպարտ եմ, որ ինձ՝ նորօրեայ Արմէնփրէսի տնօրէնիս է բախտ վիճակուել ողջոյնի խօսք յղելու մի թերթին, նրա ողջ խմբագրակազմին, որը ոչ միայն 80 տարուայ պատմութիւն ունի, այլեւ Հայաստանի պետական լրատուական գործակալութեան՝ Արմէնփրէսի հետ ունի վաղեմի արգասաբեր կապեր։

Աւելի քան հինգ տասնամեակ առաջ, տակաւին 1967 թուականին, երբ ստեղծուեց Պէյրութի հետ հեռատիպային կապը եւ Արմէնփրէսը սկսեց սփիւռքահայ թերթերին մայրենի լեզուով լուրեր հաղորդել, «Զարթօնքը» այն առաջին պարբերականներից  էր, ում Հայաստանի հեռագրական  գործակալութիւնը սկսեց ամէն օր թարմ լուրեր հաղորդել թէ՜ Հայաստանի, թէ՜ աշխարի անցուդարձից։ Առանց չափազանցնելու կարելի է ասել, որ այդ պատմական իրադարձութիւնը նոր խթան հանդիսացաւ թէ՜ հայրենի, թէ՜ սփիւռքի լրագրողների համար։

Արմէնփրէսականների ժամանակի սերունդը յստակ գիտակցում էր, թէ ինչպիսի ակնածանքով էիք դուք՝ Պէյրութի հայկական օրաթերթերի աշխատակիցներդ «խապրիկ» սպասում այդ «պողպատեայ կռունկներից»:

                Մեծարգոյ պարոն Յակոբեան,

Ի խորոց սրտի շնորհաւորում եմ ձեր թերթի ողջ խմբագրակազմին յոբելեանի առթիւ, բոլորիդ ցանկանում եմ  քաջառողջութիւն եւ նորանոր յաջողութիւններ այն վեհ գործում, որը կոչւում է հայապահպանութիւն: Իսկ որ ձեր ողջ գործունէութիւնը նպատակամղուած է հենց այդ վեհ գաղափարին, կասկածից վեր է։ Ամէնօրեայ այդ պայքարը դուք եւ Զարթօնքի բոլոր ժամանակների խմբագրապետերն ու աշխատակիցները պսակել էք յաղթանակով։ Դա է վկայում թերթի ութսունամեայ պատմութիւնն ու ապագայի ձեր տեսլականը։

Յիրաւի, ութսուն տարին, պատմութեան համար այնքան էլ շատ չէ, բայց եթէ ի մի բերենք ձեր թերթի արածը լիբանանահայութեանը հայ պահելու, Հայաստան-Սփիւռք կապերի ամրապնդման գործում, երեւի թէ կարիք չի լինի համոզելու որեւէ մէկին, որ թերթն ամբողջովին յաջողել է իր առաքելութեան մէջ։ Այս ամէնին յաւելւում են 2017թ․ Սեպտեմբերի 20-ին Երեւանում՝ Հայաստանի ազգային գրադարանում, Զարթօնքի 80-րդ տարեդարձի հանդիսութեանը բոլոր ելոյթներում միաձայն հնչած բնորոշումները անաչառութիւն, օպճեքթիւութիւն, հաւատարմութիւն թերթի աւանդոյթներն ու նորարարութիւն։

Դժուար է հայրենիքից հեռու, օտար երկրում մայրենի լեզուով թերթ ստեղծելն ու տասնամեակներով այն պահպանելը։ Իսկ դա ձեզ յաջողուել է, ինչի առթիւ սրտանց շնորհաւորում եմ ձեզ եւ, կրկնում եմ, ցանկանում եմ ձեր գրիչը միշտ  օգտագործել յանուն մեր ժողովրդի, յանուն հայ-լիբանանեան բարեկամութեան խորացման։

            Թող Աստուած պահապան լինի Ձեզ, սիրելի «զարթօնքականներ»:

Խօսքս վերնագրուած է «Զարթօնք»-ը Համահայկական լրատուական համապատկերի մէջ․ Մտորումներ ապագայի լրատուութեան մասին» եւ այսօր ձեզ հետ միասին փորձելու ենք մտորել, թէ ինչպիսին պիտի լինի լրատուութեան ապագան եւ ո՞րն է լինելու հայկական լրատուամիջոցների դերն արագ փոփոխուող աշխարհում։

Ժամանակակից լրագրութիւնն այն եզակի մասնագիտութիւնն է, որը գտնւում է ներկայի, անցեալի ու ապագայի հատման կէտում: Որքան մեզ շրջապատող աշխարհում աւելանում ու արագանում  են փոփոխութիւններն, այնքան լրագրութիւնը տեղափոխւում է դէպի ապագայ. դա, իհարկէ, չի նշանակում, որ մենք ճշմարտութիւնն ու իրականութիւնն արձանագրելու փոխարէն պէտք է գլխակորոյս նետուենք կանխատեսումների դաշտ, այլ այն, որ  խնդիրները, որոնք մեր մասնագիտութեան առջեւ ծառանալու են 5-10-15 տարի յետոյ, շատ աւելի արագ են դառնում առօրեական:

Չորրորդ արդիւնաբերական յեղափոխութեան եւ յետճշմարտութեան դարաշրջանում հինգ միտումներ ու մարտահրաւէրներ կան․

Թեքնոլոկիաների զարգացումը

Ընթերցողի ու բովանդակութեան համար ահագնացող պայքարը

Լրատուամիջոցների թուի աճը

Լրատուամիջոցների ձեւաչափերի փոփոխութիւնը

Յետճշմարտութեան դարաշրջանում ծագող էթիկական

Վերը շարադրեալին յաւելւում է կեղծ լրատուութեան (fake news) եւ տեղեկատուութեան փոխանցման մասնատուածութեան (social fragmentation) մարտահրաւէրները: Այսօր մենք ականատեսն ենք տեղեկատուութեան ծաւալի, առաջարկի ու լրատուութեան ստացման եղանակների երկրաչափական բազմացմանը: Յարկ է փաստել, նաեւ որ համահայկական լրատուական իրականութիւնը մեկուսի կղզիախումբ չէ, եւ համաշխարհային բոլոր միտումներ մեծապէս ազդում են մեզնից իւրաքանչիւրիս գործունէութեան վրայ:

Սակայն մարտահրաւէրը ոչ այլ ինչ է, քան հնարաւորութիւն: Հնարաւորութիւն առաջին հերթին աւանդական մամուլի համար: Տպագիր մամուլի համար: Ուրախութեամբ արձանագրում ենք․ նորագոյն պատմութիւնը փաստեց, որ համաշխարհային առումով լրատուութեան եւ մամուլի որեւէ միջոց, այդ թւում տպագիր մամուլ չի անհետացել: Աւելին, եթէ այն ունի ասելիք ու անելիք ունի, երբեք չի անհետանայ:

Այո, կը փոխուեն կամ կը զարգանան կրիչները, կը փոխուեն թեքնոլոկիան, սակայն չի անհետանալու այն լրատուամիջոցը, որն առաջարկելու է ինքնատիպ, հետաքրքիր, բովանդակութիւն:

Պիտի կրկնեմ, ժամանակակից լրատուական մարտահրաւէրը հնարաւորութիւն է՝ օգտագործելու օրէցօր հասանելի դառնող թեքնոլոկիաները՝ ինչը «Զարթօնքի» եւ լիբանանահայ մամուլի մեր գործընկերներն իրականացնում են գովելի հետեւողականութեամբ: Դա մեզ չի կարող չուրախացնել:

Յարկ է նշել, որ «Զարթօնքը» երեւի միակ պարբերականն է, որ թերթի աշխատանքների մի մասն իրականացնում է Հայաստանում, «Զարթօնքի» նոր զարթօնքը դարձնելով բովանդակ հայութիւնն իրար կապող գործուն կամուրջ։

Որպէս ամենամեծ եւ ամենալայն միջազգային ընդգրկում ունեցող հայկական գործակալութիւն «Արմէնփրէս» պետական լրատուական գործակալութիւնը այս հարցում եւս Սփիւռքի բառացիօրէն բոլոր գործընկերների կողքին է՝ պատրաստ կիսելու իր թեքնոլոկիական եւ մասնագիտական փորձը:

Այս առումով կարեւորում ենք 2017թ. Օգոստոսին «Արմէնփրէս» լրատուական գործակալութեան եւ Ձեր միջեւ ձեւաւորած համագործակցութեան նոր հարթակը, որը հնարաւորութիւն է տալիս հայկական պետական լրատուական գործակալութեան տեղեկատուական նիւթերը հասանելի դարձնել սփիւռքի մի շարք լրատուամիջոցների համար, ինչպէս նաեւ ձեւաւորել արեւմտահայերէն բովանդակութիւն:

Մենք անում ենք հնարաւորը, որպէսզի տեսանելի ապագայում լրատուական այդ արտադրանքը հասանելի լինի բոլորի համար:

Սիրելի բարեկամներ,

Այս տարի լրանում է պատմական յոբելեան՝ Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Մայիսեան հերոսամարտերի 100-ամեակը: «Արմէնփրէս» լրատուական գործակալութիւնը նոյնպէս անկախ Հայաստանի Հանրապետութեան զաւակներից է եւ 2018թ․ Դեկտեմբերին կը դառնայ հարիւր տարեկան: «Արմէնփրէսի» յոբելեանը մեզ համար առիթ է որդեգրելու նորարարական մօտեցումներ եւ որպէս պետական համահայկական լրատուամիջոց ազդարարելու նոր փուլի մեկնարկ, նպատակ ունենալով ձեւաւորել լրատուական համահայկական գործուն ցանց, որպէսզի տեղեկատուութեան տարածումը եւ փոխանցումը լինի աւելի արդիւնաւէտ:

            Թեքնոլոկիական յառաջընթացն ու շարունակական վերափոխումը մեզ հնարաւորութիւն են տուել չսահմանափակուել արդէն աւանդական դարձած համագործակցութեան ձեւաչափերով եւ ուրախ եմ որ այս երկու օրերի ընթացքում տեղի ունեցած հանդիպումների ընթացքում նաեւ «Ազդակ» եւ «Արարատ» օրաթերթերի գործընկերներիս հետ փորձեցինք այդ ամէնը շօշափելի տիրոյթ տեղափոխել։

Չեմ կարող չանդրադառնալ Հայաստանի եւ Լիբանանի լրատուական գործակալութիւնների համագործակցութեան հեռանկարին։ Մենք լիայոյս ենք, որ յառաջիկայում մեր գործընկերների հետ կ’ամբողջացնենք «Արմէնփրէսի» եւ Լիբանանի Ազգային լրատուական գործակալութեան միջեւ կնքելիք պայմանագրի շուրջ աշխատանքներն ինչի համար չեմ կարող իմ երախտագիտութիւնը չյայտնել Լիբանանում Հայաստանի Հանրապետութեան դեսպանութեան ու անձամբ դեսպան Սամուէլ Մկրտչեանին։ Վստահ եմ, որ այդ համաձայնութիւնն էլ աւելի պիտի մօտեցնի մեր երկու պետութիւններն ու բարեկամ ժողովուրդները։

Յարգելի պարոն Յակոբեան, սիրելի Սեւակ

Սիրելի գործընկերներ, զարթօնքականներ

Կրկին շնորհաւորում եմ ձեզ, մաղթում արգասաբեր աշխատանք ձեր շնորհակալ գործում եւ տեսնում եմ ձեր նորանոր զարթօնքները «մեծ երազի ճանապարհին»․․․։

* Արտասանուած «Զարթօնք»ի 80-ամեակի Եզրափակիչ Հանդիսութեան ընթացքին, Պէյրութ 5 Փետրուար 2018, Թէքէեան Կեդրոն