*ՅԱԿՈԲ ՄԻՔԱՅԷԼԵԱՆ*
Գացին, նորէն գացին: Զիրենք ճամբու դնողները թաց աչքերով վերադարձան, իւրաքանչիւրին ուղեղին մէջ մրճահարող միեւնոյն հարցումը. «Մենք ալ երթա՞նք, ի՞նչ ընենք…»:
Այս քանի՞երորդ ընտանիքն է, որ երեսը դէպի արեւմուտք կը դարձընէ: Գործատեղինին գրաւուեցաւ, տուներնին քանի անգամ փամփուշտ մտաւ, ապակիները ջարդուեցան…: Ստիպուած եկան Երեւան, տարիէ մը աւելի մնացին ու ելան գացին: Ո՛չ, չվերադարձան Հալէպ, ո՞ւր վերադառնան, ինչպէ՞ս վերադառնան, չէ՞ որ բոլոր ազգական, ընկեր, բարեկամներու հետ ողջագուրուեցան ու Հայաստան եկան:
Եկան, տուն վարձեցին, իրենց Հալէպի տան կէսին չափ, ամսական 300 տոլարի: Շատեր ըսին յարմար է, իրենք հաշուեցին, որ այդ գումարը իննսուն հազար սուրիական կ՛ընէ, չէ՞ որ տոլարը 300-էն գնեցին: Այս գումարով Հալէպ ընտանիք մը երկու ամիս կրնայ ապրիլ, ան ալ շատ լաւ:
– Մոռցի՛ր, Հալէպին վրայէն գիծ քաշէ, սուրիականի հաշուով եթէ պիտի ծախսես, քիթէդ բերնէդ կու գայ. մոռցի՛ր:
– Բայց ինչպէ՞ս մոռնալ, խնայուած մի քանի հազարը ինչի՞ կը բաւէ, եթէ…։
– Ի՞նչ եթէ…։
– Եթէ գործ չգտնես…։
– Ի՞նչ կ՛ըսես, ես անգործ չեմ մնար, մի՛ վախնար, իմ մասնագիտութեամբ…։
Մէկ տարիէն աւելի գործ փնտռեց, չգտաւ, անգործ մնաց, հետը բերած դրամը սկսաւ նօսրանալ:
– Եթէ այսպէս շարունակուի, քանի մը ամիսէն կը սնանկանանք: Ի՞նչ ընենք:
– Ի՞նչ կ՛ընեն ձեր կացութեան մէջ եղողները:
– Դիմեցէ՛ք Գանատա:
– Գանատա՞…, ի՞նչ գործ ունինք Գանատա:
– Հալէպ չէք կրնար վերադառնալ, դեռ նոյն անտանելի վիճակն է:
– Գանատա գացողները գոհ են:
– Հապա մեր տունը՞, խանութը՞…։
– Մոռցէք, այս պատերազմը դեռ շատ երկար կը տեւէ, գացէք փրկուեցէք:
Դիմեցին, գացին: Հիմա ետեւնէն պիտի չխօսի՞ն՝ «Հայաստանը տարանցիկ, կանգառի երկի՞ր է, կու գաք, որ այստեղէն ալ ուրիշ տե՞ղ երթաք, ո՞ւր է ձեր հայրենասիրութիւնը…»:
Այս մէկ տարին քիչ չէր քաշածնին, վրան ալ պախարակում` «Ո՞ւր է ձեր հայրենասիրութիւնը»…: Ասիկա պարզ խօսք չէ, ասիկա դանակի հարուած է մեր սրտին… մենք, որ մեր հայրենասիրութեամբ միշտ հպարտացած ենք, ընտանիքով, բոլորս դպրոցական, միութենական, եկեղեցական ձեռնարկներու մէջ եղած ենք ու Հայաստանով հպարտացած, Հայաստան գալով երջանկացած, որ վերջապէս մեր երազը իրականացաւ…։ Հիմա մեզի հայրենալքութեամբ մի՛ ամբաստանէք ու դատապարտէք, հասկցէք մեզ, մեր վիճակը…: Ի՞նչ կրնայինք ընել, քիչ մըն ալ դիմանայինք, պիտի սկսէինք ասոր անոր ձեռք բանալ»…:
Կ՛երթան, բայց մէկ աչքով կը խնդան ու մէկ աչքով կու լան:
Հոն ի՞նչ կեանք կը սպասէ իրենց… անորոշութիւն. «Չէ՜, ինչ ալ ըլլայ, պատերազմը վերջանալէն ետք ետ կու գանք Հալէպ. Հալէպին աչքը սիրեմ»:
Սիրէ՛, ինչը կ՛ուզես սիրէ, բայց գիտցիր, որ ովկիանոսը անցնողը, դժուար թէ վերադառնայ:
Աստուած իմ, այս ինչ օրերու ձգեցին մեզ:
Հոգինիդ սիրեմ, մի՛ այպանէք մեզ:
kantsasar.com