Կիրակի, 08. 06. 2025

Syriahayer

0
MD

Սիրիահայության գոյությունը վտանգված է

Սիրելի» հայրենակիցներ,

Սիրիայում` մասնավորապես Հալեպում, վտանգված է հայկական երբեմնի ծաղկուն ու բարգավաճ հայ համայնքի գոյությունը: Վերջին ժամանակներում առավել մեծ հաճախականությամբ են ռմբահարվում Հալեպի հայաշատ թաղամասերը, ի մասնավորի` բացառապես հայերով բնակեցված Նոր Գյուղ թաղամասը: Դժբախտաբար կան զոհեր ու վիրավորներ: Գրեթե ավերվել են երբեմնի շեն ու ծաղկուն թաղամասերը, խոնարհվում են հայկական եկեղեցիներն ու դպրոցները, ակումբներն ու մշակութային կենտրոնները:

Սիրիայի մեր քույրներն ու եղբայրները զրկված են գոյատևելու ամենատարրական միջոցներից, օրերով զրկված են ջրից ու սնունդից…

ՀՀ նախագահ, «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ Սերժ Սարգսյանի առաջարկով Հիմնադրամում բացվել է դրամային և արտարժույթային բանկային հաշիվներ` աղետի մեջ հայտնված սիրիահայությանը օգնելու նպատակով:

Դիմելով մեր համահայկական կազմակերպություններին, հայկական կառույցներին` խնդրում ենք Ձեր բնակության երկրների քաղաքական ղեկավարությունից պահանջել աջակցելու Սիրիայում խաղաղության հաստատման գործընթացին, ինչպես նաև կազմակերպել նյութական միջոցների հավաքում` Սիրիայում բնակվող մեր հայրենակիցներին օգնելու համար:

Ստորև նշվում են «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի հաշվեհամարները սիրիահայությանը օժանդակության նպատակով:

 

«Արդշինինվեստբանկ» ՓԲԸ

ՀՀ. ք Երևան, Գ.Լուսավորչի 13, 0015
հ/հ No 2470100030900000 (AMD)
հ/հ No 2470100030900001 (USD)
SWIFT: ASHBAM22
«Հայաստան» համահայկական հիմնադրամ

 

«Կոնվերս Բանկ» ՓԲԸ

ՀՀ. ք Երևան, Վ. Սարգսյանի 26/1, 375010
հ/հ 1930000081130104 (EUR)
SWIFT: COVBAM22

«Հայաստան» համահայկական հիմնադրամ

 

 

ՀՀ սփյուռքի նախարարություն

ԹՈՒՐՔԻԱ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ՄԱՍԻՆ «ՄԵՐ ՍՐՏԻ ԽՈՑԸ» ՖԻԼՄԸ ՊԻՏԻ ԱՐՏԱԴՐԷ

0

ԹՈՒՐՔԻԱՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆՄԱՍԻՆ

«ՄԵՐՍՐՏԻԽՈՑԸ» ՖԻԼՄԸՊԻՏԻԱՐՏԱԴՐԷ

ԹուրքիոյխորհրդարանիԱրտաքինյարաբերութիւններույանձնաժողովը «ՀայոցՑեղասպանութեանՊնդումներ» հարցինշուրջյատուկօրակարգովմըհանդիպումունեցածէ: Ըստ «Հապերթիւրք»ին՝նիստինընթացքինքննարկուածեն «1915 թուականիդէպքերը», ինչպէսնաեւՑեղասպանութեան 100ամեակինախօրէինհայկականՍփիւռքինհնարաւորքայլերնուանոնցդէմառնուելիքԹուրքիոյքայլերը:
Նիստինընթացքինքննարկուածէայնհարցը, թէհայկականլոպինմեծգումարպիտիյատկացնէՑեղասպանութեանմասինֆիլմմընկարահանելուհամար, որունիպատասխան՝Թուրքիաեւսնմանատիպնախաձեռնութեամբհանդէսպիտիգայ: Թրքականֆիլմըպիտիկոչուի «ՄերՍրտիԽոցը»: ԱզգայնականշարժումկուսակցութեանանդամՍինանՕղանդէմարտայայտուածէայսանունին՝պնդելով, որանիկա «նմանէսիրայինֆիլմիվերնագիրի» մը:
Նշուածէնաեւ, որհայկականֆիլմինմասինառաջարկըարդէնիսկներկայացուածէյայտնիբեմադրիչՍթիվընՍփիլպըրկինուֆիլմըպիտիկոչուի «Վիրաւորը»: Ըստթրքականլրատուամիջոցինպնդումներուն՝ֆիլմինմէջԿոմիտասիդերըպիտիկատարէաշխարհահռչակդերասանԱլէնՏըլոն: ՖիլմինմէջդերերպիտիստանձնեննաեւՏասթինՀոֆմըն, իսկֆիլմիերաժշտութեանհեղինակըպիտիըլլայամերիկահայռոքերաժիշտՍերժԹանքեան:

 

Թ.Մ.Մ.ի հայ Ընտանեկան Շաբաթօրեայ

0

Թ.Մ.Մ.ԻՀԱՅԸՆՏԱՆԵԿԱՆՇԱԲԱԹՕՐԵԱՅ

ՎԱՐԺԱՐԱՆԻ 35-ԱՄԵԱԿԸ

 

ԽԱՉԻԿՃԱՆՈՅԵԱՆ

Ատենապետվրժ.իհոգաբարձութեան

»Ճանաչելզիմաստութիւնեւզխրատ, իմանալզբանսհանճարոյ«

ԼոսԱնճելոսհաստատուածխումբմընախկինիրաքահայերիրարքովգալով, Ապրիլ 15, 1979-ինԿլէնտէյլիմէջկազմեցինիրաքահա-յերուՀայԸնտանեկանՄիութիւնը: Քանիմըշաբաթետք, հիմըդրուեցաւմիութեանհամանունՀայԸնտանեկանՄիութեանշաբաթօրեայվարժարանին, նպատակունենալովանվճարհայերէնլեզու, երգուպարսորվեցնելնորա-հասհայսերունդին:

Վարժարանը, ինչպէսքանիցսյիշածենք, անվճարէ. աշակերտներունալմօտ 32 տարիանվճարդասագիրքտրամադրածենք: Նմանապէս, դադարիատենզովացուցիչկամխմո-րեղէնտուածենքանվճար: Միայնվերջինքանիմըտարիներունէորդասագիրքիգինըկըգանձուիաշակերտներէն, իսկդպրոցըեւդադարիզովացուցիչընախկինինպէսանվճարեն:

Այսբոլորը 35 տարիէիվերկըկատարուին, առանցպետական, համահայկականմիութեանմըկամկազմակերպութեանմընիւթականօժանդակութեան:

Շաբաթօրեայայսվարժարանըկրցածենքպահելշնորհիւմերթանկագինուսուցիչ-ու-սուցչուհիներուեւվարչականպատասխանա-տուներուկամաւոր, անվճարծառայութեան: Նմանապէս, այսվարժարանըկրցածենքպահելշնորհիւմեծահոգի, թանկագինեւգիտա-կիցհայերուսրտաբուխնուիրատուութեանց:

Այսպատուականազգայինները, ընդառաջելովիրենցարեանկանչին, ամէնտարիմեզիհասցուցածենիրենցնուէրները. անոնցմէոմանքնոյնիսկծանօթալչենմերվարժարանիվայրինեւպատասխանատուներուն: Վստահութեանեւգիտակցութեանհարցէ, եւատիկամեզիկըստիպէ, աւելիմեծնուիրումով, խղճմտանքովեւնուիրուածութեամբտանիլմերգործը, յօգուտեւիշահմերնորահասսերունդիազգայինոգիիեւդիմագիծիպահպանման:

Վարժարանըսկսաւ 10-15 աշակերտով, քանիմըշաբաթէնայդթիւըհասաւ 50-ի: Առաջինտարին, քանիմըշաբաթսրճարանիմըմէջսկսելէետք, վարձեցինքԿլենտէյլի Acacia փողոցինվրայգտնուող John Muir նախակրթա-րանիմայրսրահը: Հոնաշակերտութեանթիւըմօտ 150-իհասաւ: Ստիպուածեղանքաւելիմեծվայրմըվարձել, տեղաւորելուհամարմերաշակերտութիւնը: Ահաայդտարիներուն՝ 1981-ինանցանքԿլենտէյլի Colorado փողոցինվրայգտնուող First Lutheran եկեղեցիինկալուածը, լմանդպրոցաշէնքըվարձելով՝դա-սարաններով, մայրսրահով, ժողովասրահ-ներով: 16 տարիայդդպրոցաշէնքըգործածելով, դպրոցիաշակերտութիւնըմիշտ 175-200-250-իկըհասնէր: Ունէինքմօտ 18-20 ուսուցիչ-ուսուցչուհիներ, օգնականներ, հսկիչներ:

1998-ին, ընդառաջելովԹէքէեանMշակութայինՄիութեանԿլենտէյլ-Փասատինայիմասնաճիւղիվարչութեանայդօրուանատենապետ՝ՏիարՎարդանՆազարեանիհրաւէրինեւվաւերացումովԹ.Մ.Մ.իԿեդրոնականվարչութեանփոխ-նախագահ՝ՏիարՃորճՄանտոսեանին, վարժարանըտեղափոխուեցաւՓասատինա, մասկազմեցԹէքէեանՄշակութայինՄիութեան, կրելովԹ.Մ.Մ.իՀայԸնտանեկանՄիութեանշաբաթօրեայվարժարանանունը:

Սկզբնականշրջանին, Պէշկէթիւրեանշէնքիմայրսրահըեւվերիյարկիբաժիններըկըգործածէինք, 150-էաւելիաշակերտներունենալով: Նկատիունենալով,որՊէշկէթիւրեանմայրսրահըմիշտալվարձուածէ, եւշէնքինկարեւորեկամուտիաղբիւրնէ, վարժարանիպատասխանատուներըորոշեցինկեդրոնիմիայնվերիմասըգործածել, մօտ 80-90 աշակերտընդունելով: Ներկայիսվարժարանիդասերըտեղիկ՛ունենան 1901 N. Allen, Altadena, ՎահանեւՆարդուհիՊէշկէթուրեանկեդրոնինմէջ:

Դպրոցիկողքինծնունդտուածենքգաղութիսմէջգործողերեքպատուաբերպարախումբեր: Առաջիներկուխումբերըծնունդառինմերդպրոցէններս, հիմնականօրէնմերաշակերտներունմասնակցութեամբ:

__ ՍերժՊոտոյեանի »Հայրենիք« պարախումբը,

__ ՍամուէլՆազարեանի »ՎանուշԽանամիրեան« պարախումբը,

__ իսկԱլթատինայիմերնորվայրինմէջ, »Հայրենիք« պարախումբիկողքինունեցանքնաեւՔրիստինաԷպէեանի »Զարթօնք« պարախումբը:

Անցեալ 35 տարիներուընթացքինմերշաբաթօրեայվարժարանըայցելածենբազմաթիւհիւրեր, մտաւորականներ, կղերականներեւհասարակականգործիչներ, որոնքշաբաթա-կանբարոյախօսութիւններկուտային:

Կազմակերպածենքբազմաթիւյիշարժանխրախճանքներ, պարահանդէսներ, մշակութային, աշակերտականհանդիսութիւններ:

ԱմէնտարիմերդպրոցէններսպարտադիրկընշենքՀայաստանիԱնկախութեանՕրը, ՄշակոյթիՕրը, ՍրբոցՎարդանանցտօնը, ՆորՏարինուՍ. Ծնունդը, կընշենքՄեծԵղեռնիՆահատակներունյիշատակը, Ա. ԶատիկըեւՍարտարապատիՅաղթանակիՕրը:

Վերջին 18 տարիներուն, վարժարանիստնօ-րէնութիւնըպաշտօնապէսկըվարէ՝Պէյրութծնած, այդքաղաքիմայրապետներունդպրոցը  յաճախած, երկուզաւակիմայրՏիկինՌիթաՄարտիրոսեանը: Անկարգապահութեանեւնուիրումիմարմնացումնէ: Փոխ-տնօրէնուհինէ, ՀայաստանիՊետականհամալսարանիհա-յերէնլեզուիբաժնէնշրջանաւարտ, սքանչելիերիտասարդմտաւորականՏիկինԱնիՄախ-շիկեանը: ՄերբոլորուսուցչուհիներըՀայաս-տանիեւՄիջինԱրեւելքիբարձրագոյնկըր-թութեամբօժտուածհայերեն, որոնքմեծագոյնսիրովեւգիտակցութեամբնուիրուածենայսգործին:

ՎարժարանըկըղեկավարուիԽնամակալՄարմնիմըկողմ, որկըզբաղիշաբաթօրեայինիւթական, կրթականեւայլհարցերով: Մարմնիանդամներնեն՝ԽաչիկՃանոյեան, Փրոֆ. ԱլպեռԱղամանուկեան, ՌոզմերիՃանոյեանՌիթաՄարտիրոսեանեւԱնիՄախշիկեան:

ԿարելիչէայսհամառօտծանօթացմանյօդուածըվերջացնելառանցշնորհակալութեանյատուկխօսքուղղելուԹ.Մ.Մ.իԿեդրոնականվարչութեան, որունբարոյականնեցուկըեւօժանդակութիւնըմիշտալխթանհանդիսացածէմերկրթականգործին:

Շնորհակալութեանյատուկխօսքունինքմերվարժարանիծնողներուն, որոնք 35 տարիշարունակմեզիվստահածենիրենցսիրասունզաւակներունազգայինդաստիարակութեանգործը: Վարժարանիս 35 տարիներուկեանքիընթացքինմենքունեցածենք 100-էաւելիուսուցիչ-ուսուցչուհիներ, 1600-էաւելիհայորդիներունեցածենք, որոնքդողդոջքայլերովմերվարժարանըմտանեւհայլեզուիսովորումինառընթեր, ազգայինուհայրենա-սիրականմաքրամաքուրոգիովլեցուած՝մեկնածենմերվարժարանէն: Այսօր, Կլենտէյլ-Փասատինաքաղաքներումէջ, ազգայինկամառօրեայկեանքիամէնքայլափոխինկըհանդիպինքանոնց, եւհպարտութեամբկրնանքըսել, թէմերշրջանաւարտներունմեծմասըազգայինկեանքի, կամանձնականկեանքիմէջխիստյաջողակերիտասարդներեղածեն:

Գնահատանքիեւշնորհակալութեանխօսքունինքմերդպրոցիբարերարներուն, նուիրա-տուներուներուն, նիւթապէսեւբարոյապէսմերաշխատանքիննպաստողներունեւքաջալերող-ներուն:

Խորինշնորհակալութեանեւերախտագի-տականմասնաւորխօսքունինքԼոսԱնճելոսիմէջգործողԻրաքահայերուՄիութեան, որբարոյապէսույատկապէսնիւթապէսմիշտզօրավիգեղածէմերգործին:

Հազա՜րփառքկուտանքԱստուծոյ, որարժանիեղանքայսվարժարանի 5, 10, 15, 20, 25 30 եւայժմ 35-ամեակըտօնելու, մերբարեկամներունեւշրջանակինհետ, որ տեղի ունեցաւ Շաբաթ, Յունիս 7, 2014, առաւօտեանժամը 11:00-ին, Պէշկէօթիւրեանշէնքինմէջ:

Բոլորհինեւնորուսուցիչներուն, ծնողներուն, վարչականներունկ՛ըսենք.

__ Ձերբոլորինվարձքըկատար:

ՄԱՐՏԻ ՈՒԺԵՐՈՒ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՔԱՐՏՈՒՂԱՐՈՒԹԻՒՆԸ

0

14  ՄԱՐՏԻ ՈՒԺԵՐՈՒ  ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՔԱՐՏՈՒՂԱՐՈՒԹԻՒՆԸ

ԱՅՑԵԼԵՑ ԹԷՔԷԵԱՆ ԿԵԴՐՈՆ

 

Ուրբաթ 6 Յունիս 2014-ի կէսօրէ ետք Թէքէեան Կեդրոն այցելեցին՝ 14 Մարտի Ուժերու Ընդհանուր Քարտուղարութիւնը ներկայացնող պատուիրակութիւն մը, 14 Մարտը բաղկացնող կողմերու ներկայացուցիչներով: Պատուիրակութիւնը, զորս կը գլխաւորէր Տոքթ. Ֆարէս Սաէյտ, ընդունուեցաւ ՌԱԿ Լիբանանի Շրջանային Վարչութեան ներկայացուցիչներուն կողմէ, գլխաւորութեամբ ատենապետ՝ ընկ. Միքայէլ Վայէճեանին: Հանդիպումին ներկայ եղաւ նաեւ պետական նախկին երեսփոխան՝ ընկեր Յակոբ Գասարճեան:

Հանդիպման ընթացքին 14 Մարտի պատուիրակութիւնը նախ շնորհաւորեց ՌԱԿ Լիբանանի Շրջանային նորընտիր Վարչութիւնը, ապա կողմերու խօսակցութիւններուն գլխաւոր առանցքը դարձաւ Լիբանանի եւ շրջանի ներկայ կացութիւնը:

Տոքթ. Ֆարէս Սաէյտ բարձր գնահատեց լիբանանահայութիւնը ընդհանրապէս եւ մասնաւորաբար անդրադառնալով ՌԱԿ-ի հետ գործակցութեան, ան բարձր արժեւորեց զայն՝ ապագային աւելի եւս սեղմ եւ  համադրուած աշխատանքի կոչ ուղելով: ՌԱԿ-ի կողմէ ընկեր Միքայէլ Վայէճեան շնորհակալութիւն յայտնելով այցելուներուն հաստատեց, թէ ՌԱԿ-ի սկզբունքներն  ու գաղափարախօսութիւնը ամբողջութեամբ կը համընկնին՝ 14 Մարտի ուժերու քաղաքականութեան եւ գաղափարախօսութեան, հետեւաբար՝ ՌԱԿ-ը ինչպէս անցեալին, նաեւ այսօր անքակտելի մէկ մասնիկն է անոր ու պիտի մնայ այդպէս:

Իր կարգին ընկեր Գասարճեան շեշտը դրաւ լիբանանահայութեան ամբողջական մասնակցութեան կարեւորութեանը վրայլիբանանեան քաղաքական կեանքէն ներս: Ընկերային եւ քաղաքական համարկումի տեսակէտեն ելլելով եւ պատկանելիութեան առողջ մօտեցումով ան շեշտեց, թէ լիբանանահայը լիիրաւ լիբանանցի է՝ հայկական ծագումով:

Աւարտին Տոքթ. Ֆարէս Սաէյտ եւ ընկեր Միքայէլ Վայեճեան այս հանդիպումը ամփոփող միացեալ յայտարարութիւն մը կատարեցին:

 

ՄԱՄԼՈՅ ԴԻՒԱՆ

ՌԱԿ ԼԻԲԱՆԱՆԻ ՇՐՋԱՆԱՅԻՆ ՎԱՐՉՈՒԹԵԱՆ

 

ՀԵՐԻԻՆ «ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՈՍՊՆԵԱԿԸ»

0

ՀԵՐԻԻՆ «ՀԱՅԿԱԿԱՆՈՍՊՆԵԱԿԸ»

ԴՈԿՏ. ՀՐԱՅՐՃԷՊԷՃԵԱՆ

«Ալօ, Հրա՛յր, ճի՞շդէ, որկըմեծնաս…»:

Իւրաքանչիւր 8 փետրուարին` տարեդարձիսօրը, ՀերիԳունտաքճեանիրենյատուկզուարդտրամադրութեամբչէրմոռնարշնորհաւորելզիս, եւասիկա` տարիներշարունակ: Մերմիջեւկարազգականական¬ընտանեկանկապ` հօրենականմեծմօրսկողմէ, որԳունտաքճեանէր: Հերիինհամարհարազատըսրտիհատորէր, որկուտարիրենյատուկ «հարստութիւն», որովանիրկեանքինմէջ «ներդրում» կըկատարէր` մարդկայինհաղորդակցութեանեւյարաբերութեանընդմէջէն:

Հերիինշնորհաւորելուոճնուընթացքըկըտարբերէրիւրաքանչիւրտարի: Եթէկարբացիկը, բայցնաեւ` հեռատիպնուհեռաձայնը: Իսկնախորդտարուանիրկողմէինծիեղածվերջինշնորհաւորութիւնները, չեմգիտերինչտրամաբանութեամբեւմտածելակերպովզիսկըդնէինկեանքիմէկիրականպատկերինդէմյանդիման… «Ալօ, Հրա՛յր, ճի՞շդէ, որկըմեծնաս…»:

Մեծնալըոչմիայնտարիքովէ, այլիւրաքանչիւրանհատիկեանքինմէջմէկըմիւսինետեւէնգլորուողիրականութիւններուշարանով, որունկազմութեանընթացքինտարիներունթիւերըկըբարձրանան` առանցետդարձիկարելիութեան:

ՄերՃէպէճեան¬Գունտաքճեանգերդաստանինմէջկայ «տոհմապետ»¬իդրութիւնը, եւիւրաքանչիւրզարմիկունէրիրդիրքինտիրանալուեւհասնելուառիթը: ՀերիԳունտաքեան, որմերընտանիքիերէցսերունդինվերջիններկայացուցիչնէր, նստաւայդ «տոհմապետ»¬իաթոռինվրայվերջինաւելիքանտասըտարիներուն: «Երէց» սերունդինպատկանելուիրականութիւնըիրենկուտարնաեւհոգեկանգոհացումեւուրախութիւն, եւմիշտչէրմոռնարիրենյատուկսրամտութեամբեւկատակովմեզիյիշեցնելու. «Խօսքսմտիկպէտքէընէք, եսեմտոհմապետը»:

Հերինիրկեանքինմէջշատգեղեցիկկերպովկրցաւկամրջելհայկականուլիբանանեան (նաեւարաբական) արժէքները, որոնքիրբովանդակկեանքինհամարեղանգիտակցութիւն: Անայսգիտակցութիւնըդրաւիրմասնագիտականեւասպարէզայինկեանքինմէջեւդարձաւանոր/անոնցջատագովը: Ան «վազեց» իրոսպնեակինհետ` հոսուհոն, թէ՛հայկականուարաբական, եւթէմիջազգայինաշխարհներ: Եւան «վազեց» ձիումըուժովուարագութեամբ, այնքան, որանորտրուեցաւ «The horse» (ձին) մակդիրը: Անմիջազգայինդիրքիուհամբաւիհասաւհամաշխարհայինլրատուական¬տեղեկատուականցանցինմէջ` գրաւելովմեծվարկիրմատուցածանսակարկուարհեստավարժծառայութեանհամար, բայցնաեւհասաւհայկականմամուլին, լիբանանեանինուարաբականին` միշտտալովշատաւելին: Հերինկարեցիւրաքանչիւրդրուագ, անհատ, բայցանպայմանօրէն` արժէք: Անիրոսպնեակինմէջկրցաւդնելմիտք, բայցնաեւ` հոգի, եւմտքինուհոգիինընդմէջէն «նկարեց» հայկականուլիբանանեան¬արաբական (նաեւաւելին) ապրողիրավիճակները, որոնքդարձանհարազատվկայութիւնըայսերկուիրականութիւններուապրողեւտրոփողսրտերունուանոնցարդարպահանջատիրութեան:

ԱմերիկանՀերիԳունտաքճեանինհամարեղաւմիայննստավայր, իրսիրտըչկրցաւդնելՆիւԵորքիշէնշողեւհմայքսփռողկեանքինմէջ: Պէյրութըմնացիրսրտիննստավայրը, եւչվարանեցաւիրհարազատներունըսել. «ԵսՊէյրութպիտիթաղուիմ»:

ՀերիինհամարամէնէնմեծհպարտութեանառիթըեղաւնկարելհայկականեռագոյնդրօշակինառաջինանգամծածանիլըՄիացեալազգերուկազմակերպութեանկեդրոնատեղիինմէջ` ՆիւԵորք` խոստովանելով, որ` «այսմէկըտարբերէ»: Հերինիրնկարինմէջո՛չմիայնպարզեցԵռագոյնը, այլնաեւնոյնայդդրօշինհպարտութիւնը: Հպարտութիւնմը, որունհետ, եւորունհամարՀերինշարունակեցապրիլմինչեւիրյոգնածսիրտըդադրեցաւ «ձիու» մընման «վազելէ»:

ԿարելիչէրՆիւԵորքայցելելառանցՀերինտեսնելու: Բայցիմվերջինայցելութիւնս` մայիսին, եղաւձեւովմըանկատար, որովհետեւՀերինչկար, բայցնաեւ… որովհետեւանչհասաւ «Պէյրութթաղուելու» իրփափաքին:

ՀերիԳունտաքճեանիանվերջբաժանումովփակուեցաւմերգերդաստանինայսպէսըսած «երէցսերունդին», այլխօսքով` «վերջինմոհիկանին» պատմութիւնը: Պատմութիւնմը, որլեցունէրարժէքներուհասկացողութեամբ, բայցնաեւնոյնայդարժէքներունհամարվազողուտրոփողսիրտով:

Այո՛Հերի, ճիշդէ, որեսալկըմեծնամ, բայցկըմեծնամջանալովգիտակցիլուապրիլայնարժէքինհամար, որդունմիշտ «տարբեր» գտար: Դուն «Հայկականոսպնեակիդ» մէջէնհանեցին «պատկերներ», որոնքմեզմեծցուցին (ուտակաւին) նոյնայս «տարբեր»-ինգիտակցութեամբ, բայցնաեւհպարտութեամբ:

ՀերիԳունտաքճեանի «Հայկականոսպնեակը»` ապրողուապրեցնողհայկականպատկերներովլի:

Պատկերներ, որոնքտակաւին «կըվազեն» ուպէտքէշարունակեն «վազել»:

Նիկոսիա, Կիպրոս

ԼԻԲԱՆԱՆԻ ՄԷՋ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԲԱՆԱԿԻ ԽԱՂԱՂԱՊԱՀ ԳՈՒՆԴ ՊԻՏԻ ՏԵՂԱԿԱՅՈՒԻ

0
Seyran

ԼԻԲԱՆԱՆԻՄԷՋՀԱՅԿԱԿԱՆԲԱՆԱԿԻԽԱՂԱՂԱՊԱՀԳՈՒՆԴՊԻՏԻՏԵՂԱԿԱՅՈՒԻ

 

ՀՀպաշտպանութեաննախարարՍէյրանՕհանեանՊելճիքայի  մէջՅունիս 3-ինհանդիպած է ԻտալիոյպաշտպանութեաննախարարտիկինՌոպերթաՊինոթթիին: Հանդիպմանընթացքինքննարկուածենհայ-իտալականերկկողմանիռազմականհամագործակցութեաննառնչուողհարցեր։

ՀՀեւԻտալիոյ պաշտպանութեաննախարարներըստորագրածեն «ՀայաստանիՀանրապետութեանպաշտպանութեաննախարարութեանեւԻտալիայիՀանրապետութեանպաշտպանութեաննախարարութեանմիջեւԼիբանանիմէջՄիացեալԱզգերուԺամանակաւորՈւժերունմէջ  համագործակցութեանեւօժանդակութեանմասին» համաձայնագիրը։ԸստհամաձայնագրինԼիբանանիմէջտեղակայուածՄԱԿ-իխաղաղապահ UNIFIL-իիտալականզօրախումբինմէջպիտիընդգրկուիհայաստանեան խաղաղապահգունդմը։

 

 

ՀԱՄԱՌՕՏ ՄԱՏԵՆԱԳԻՏՈՒԹԻՒՆ ՌԱՄԿԱՎԱՐ ԱԶԱՏԱԿԱՆ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹԵԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐԵԱԼ ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒ

0
Party Logo

.Պատրաստեց՝ ՊԵՏԻԿ ԹՈՐՈՍԵԱՆ.

Bedig Torossian

 

 

 

 

 

Հայ գիրքը կը կազմէ հայ մշակոյթի անբաժան մէկ մասը: Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան շարքերուն պատկանող եւ համակիր  անցեալի եւ ներկայի բազմաթիւ մտաւորականներ հրատարակած են գիրքեր, ուսումնասիրութիւններ եւ խոհեր ՌԱԿի մասին՝ իբրեւ կուսակցութիւն եւ հայ մշակոյթի դրսեւորում: Ի վերջոյ, ինչպէս ըսած է հրապարակագիր եւ խմբագիր, ուսուցիչ՝ Օննիկ Սարգիսեան «ՌԱԿը է» նաեւ Մշակոյթի Կուսակցութիւն»:

Սոյն համառօտ մատենագիտութեամբ կը ներկայացնենք Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան եւ զայն բաղկացնող կազմակերպութիւններու ու անձնաւորութիւններու վերաբերեալ ինչպէս նաեւ Հայկական Դատին նուիրուած Կուսակցութեան հրատարակութիւններու ցանկը: Ամբողջական մատենագիտութիւն մը ներկայացնելու հաւակնութիւնը չունինք անշուշտ: Հետեւաբար հաւանական է, որ կարգ մը գիրքեր վրիպած ըլլան մեր ուշադրութենէն: Առ այդ պիտի փափաքինք, որ յաւելումները յղուին մեր հասցէին՝ bedig_94@live.com:

Շնորհակալութիւն՝ բոլոր անոնց որոնք իրենց յաւելումներով պիտի օգնեն մեզ աւելի ամբողջական դարձնել այս ցանկը, եւ շնորհակալութիւն անոնց, որոնք օգնեցին այս մատենագիտութեան յառաջացման:

Կ’ուզէինք նաեւ հանրութեան տեղեկացնել  թէ, այս մատենագիտութիւնը կարելի եղածին չափ ամբողջանալէ ետք յառաջիկային գրքոյկի պիտի վերածուի, գիրքերու բովանդակութեանց մասին կարճ տեղեկութիւններով առընթեր հրամցուելու համար հայ մատենագիտութեամբ հետաքրքրուած հանրութեան ընդհանրապէս եւ բանասէրներու մասնաւորաբար:

–         50 Յոբելեան Երուանդ Պապայեանի Դաստիարակչական եւ Ազգային Հասարակական Գործունէութեան, Հրտ. Յոբելեանական Գործադիր Մարմին, Պէյրութ, 1983, 209 էջ:

–         50 Յոբելեան Փրոֆ. Բարունակ Թովմասեանի Ազգային եւ Դաստիարակչական Գործունէութեան, Պէյրութ, Տպ. Ալթափրէս 1982, 63 էջ:

–         50 Յոբելեան Փրոֆ. Բարունակ Թովմասեանի Ազգային եւ Դաստիարակչական Գործունէութեան, Պէյրութ, Տպ. Ալթափրէս, 135 էջ:

–         100 Ամեակ Արմենական Կուսակցութեան, Տպ. Արազ, 1985, Առանց էջաթիւի:

–         Ազգային Մարզական Միութիւն- 50 Ամեակ. Ամման- Յորդանան, ընդհ.պատ. Անդրանիկ Լէփէճեան, խմբ.Ներսէս Ներսէսեան եւ Ռոզէթ Ալեմեան-Մահսերէճեան, Պէյրութ, Տպ. Շիրակ, 2008:

–         Ալպօյաճեան Արշակ, Վահան Թէքէեան իբր Հանրային Մարդ եւ Հրապարակագիր, խմբ. եւ ծնթ. Վաչէ Ղազարեան, Հրտ. ԹՄՄ Մ. Նահանգներու եւ Գանատայի Կեդրոնական Վարչութեան, Պէյրութ, Տպ. Հայ Տիպ Քոմփիւկրաֆ-Թեքնոփրէս, 1988, 400 էջ, պտկզ.:

–         Ահարոնեան Գերսամ, Խոհեր Յիսնամեակի Աւարտին (Զարթօնքի Խմբագրականներու Շարք), Պէյրութ, Տպ. Ատլաս, 1966, 348 էջ, պտկզ., քարտէս:

–         Ահարոնեան Գերսամ, Հատընտիր Խմբագրականներու կազմ. Անդրանիկ Տագէսեան, Պէյրութ, Տպ. Գրիգոր Անտոնեան, 1996, 199 էջ:

–         Ահարոնեան Գերսամ, Մեծ Երազի Ճամբուն Վրայ… (Ակնարկ Հայկական Հարցի Պատմութեան Վրայ), Պէյրութ, Տպ. Ատլաս, 1964, 224 էջ, պտկզ., քարտէս:

–         Ահարոնեան Գերսամ, ՌԱԿ-ի Խօսքը, Հրտ. ՌԱԿ-ի Փրոփականտի Յանձնախումբ, Պէյրութ, Տպ. Ատլաս, 1971, 102 էջ:

–         Աղպաշեան Պարոյր, Ապրուած Հրապարակագրութիւն՝ Յետադարձ Հայեացքով- Մեկնաբանութիւններ, Վերլուծումներ, Քննարկումներ, Խորհրդածութիւններ, Ա. Հտր., խմբ. Երուանդ Հ. Գասունի, Հրտ.պատր. ՄԱՀԱԵՄ-ՀԳ, Պէյրութ, Տպ. Pawo Photogravure, 2008, 270 էջ:

–         Աղպաշեան Պարոյր, Ապրուած Հրապարակագրութիւն՝ Յետադարձ Հայեացքով. Մեկնաբանութիւններ, Վերլուծումներ, Քննարկումներ, Խորհրդածութիւններ, Բ. Հտր., խմբ. Երուանդ Հ. Գասունի, Հրտ.պատր. ՄԱՀԱԵՄ-ՀԳ, Պէյրութ, Տպ.Design Kestenian, 2009, 400 էջ:

–         Աղպաշեան Պարոյր, Ապրուած Հրապարակագրութիւն՝ Յետադարձ Հայեացքով. Մեկնաբանութիւններ, Վերլուծումներ, Քննարկումներ, Խորհրդածութիւններ, Գ. Հտր., Պէյրութ, Տպ.Design Kestenian, 2010, 446 էջ:

–         Աղպաշեան Պարոյր, Պատառիկներ՝ Մեծերէն, Պէյրութ, Տպ. Design Kestenian, 2010, 87 էջ:

–         Աղպաշեան Պարոյր, Հրապարակախօսական- Բանախօսական- Գրախօսական Ընտրանի Էջեր (Քննարկումներ,Վերլուծումներ, Դիտարկումներ, Հաստատումներ), Պէյրութ, Տպ. Zincograph Kesdenian, 2012, 287 էջ:

–         Աճէմեան Լեւոն, Յուշեր Արմենակ Եկարեանի, Հրտ. Ազգային Հիմնադրամի Թիւ 5, Գահիրէ, Տպ. Նոր Աստղ, 1947, Գ. 307 էջ, պկզ.:

–         Աճէմեան Լեւոն, Եգիպտահայ Տարեցոյցը, Աղեքսանդրիա, Տպ. Գասապեան, 1925-1926 2 Հատոր:

–         Անդրանիկ Անդրէասեան. Գրական-Հասարակական Գործունէութեան 45 Ամեակի Յոբելեան, Հրտ. ՌԱԿ Շրջանային Վարչութեան, Պէյրութ, Տպ. Շիրակ, 1977, 64 էջ:

–         Անդրէասեան Անդրանիկ, Խոհեր. Գրական, Ազգային եւ Հասարակական, Հրտ. Մատենաշար Անի Թիւ 11, Պէյրութ, Տպ. Ատլաս, 1961, 256 էջ:

–         Անդրէասեան Անդրանիկ, Հայկական Դատին Նոր Հանգրուանը, Պէյրութ, Տպ. Զարթօնք, 1967, 100 էջ:

–         Անդրէասեան Անդրանիկ, Ռամկավար Ազատական Կուսակցութիւն, Վերապրում, Ազատութիւն, Անկախութիւն, Հրտ. ՌԱԿ Փրոփականտի եւ Դաստիարակչական Յանձնախումբ թիւ 2, Պէյրութ, Տպ. Ատլաս, 1974, 40 էջ:

–         Անդրէասեան Անդրանիկ, Խոհեր. Գրական, Ազգային եւ Հասարակական Բ. հատոր, Լոս Անճըլըս, Տպ. Նոր Օր, 1976, 392 էջ:

–         Անդրէասեան Անդրանիկ, Խոհեր. Գրական, Ազգային եւ Հասարակական Գ. Հատոր, Լոս Անճըլըս, Տպ. Նոր Օր, 1980, 358 էջ:

–         Անդրէասեան Անդրանիկ, Պատմութիւն Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան Ամերիկայի Արեւմտեան Շրջանակի, Լոս Անճըլըս, Տպ. Նոր Օր, 1981, 199 էջ:

–         Արեւը որ Կը Ծագի Ամէն Երեկոյ Յօդուածներու Ժողովածու Արեւ Օրաթերթի Հիմնադրութեան 75 Ամեակին Առթիւ, Հրտ. Մատենաշար Հայ Ազգային Հիմնադրամի, Գահիրէ, Տպ. Ոսկեդար, 1990, 312 էջ:

–         Արմէն Ենովք, Արշակ Չօպանեան. Կեանքը եւ Գրական ու Հասարակական Գործունէութիւնները, Կ. Պոլիս, Տպ. Սագաեան, 1913, 30 էջ:

–         Բաբազեան Էօժէն, Ինքնակենսագրութիւն եւ Յուշեր (Ազգային Գործերու Յարակցութեամբ), Հրտ. Հայ Ազգային Հիմնադրամի Թիւ 25, 187 էջ, պտկզ.:

–         Գալէմքեարեան Զարուհի, Թերլեմեզեան Փանոս.1874- Հասկաքաղ, Երեւան, Տպ. Հայաստան, 1965, 180 էջ:

–         Գրիգորեան Զաւէն Գ., Ամփոփ Պատմութիւն Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան, Աթէնք, Տպ. Նոր Աշխարհ, 1982, 38 էջ:

–         Դալլաքեան Կարլէն, Արշակ Չօպանեան. Կեանքը եւ Գործը, Երեւան, Տպ. Սովետական Գրող, 1987, 479 էջ, դիմանկար:

–         Դալլաքեան Կարլէն, ՀԲԸՄիութեան Նախագահ Գալուստ Կիւլպէնկեանի Հրաժարականի Հարցի Շուրջ, Հրտ. Ազգ Օրաթերթի, Երեւան, 1996, 112 էջ:

–         Դալլաքեան Կարլէն, Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան Պատմութիւն, Հրտ. ՀՀ ԳԱԱ Պատմութեան Ինստիտուտի, Երեւան, Տպ. ՀՀ ԳԱԱ Գիտութիւն Հրատարակչութեան, 1999, 308 էջ:

–         ԴալլաքեանԿարլէն, Ա. Չօպանեանի Մահուան 50րդ Տարելիցին Առիթով Ծաղկեփունջ իր Շիրիմին, Հրտ. ԹՄՄ Լիբանան, Պէյրութ, 2005, 76 էջ:

–         Դալլաքեան Կարլէն, Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան Պատմութիւն, Հրտ. Մուղնի, Երեւան, Տպ. Գասպրինտ, 2007, 504 էջ:

–         Դանիէլեան Ժիրայր, Ռամկավար Ազատական Մամուլը (Մատենագիտական Ակնարկ), Պէյրութ, Տպ. Արազ, 1982, 48 էջ:

–         Դարբինեան Արտակ, Հայ Ազատագրական Շարժման Օրերէն (յուշեր 1890էն 1940), Հրտ. Հայ Ազգային Հիմնադրամի թիւ 3, Փարիզ, Տպ. Արաքս, 1947, 640 էջ, պտկզ.:

–         Եափուճեան Աւետիս, Համառօտ Պատմութիւն Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան Կազմութեան, Հրտ. Մատենաշար Հայ Ազգային Հիմնադրամի, Գահիրէ, Տպ. Ոսկետառ, 1977, 56 էջ:

–         Եազ Օ.Գ. (Տոթք. Ս. Գ. Եազմաճեան), Թուղթ Առ Հայ Արմատ, ՀԲԸՄ եւ ՌԱԿ-Հնչակ Ազգային Կուսակցութիւններ. Հայ Ղարիպներու Հայրենազրկումի Եւ Հայասպառումի 37րդ եւ ՀԲԸՄիութեան Հիմնադրութեան 52րդ Տարեդարձի Առթիւ, Պէյրութ, առանց տպարանի, 1958, 106 էջ:

–         Եկարեան Արմենակ, Յուշեր, Հրտ. ՌԱԿ Արմենակ Եկարեան Ակումբ, Պէյրութ, Տպ. Զարթօնք, 1985, 256 էջ:

–         Երուանդ Հրաչ, Ռամկավար Ազատական Կուսակցութիւն Իր Այսօր եւ Վաղը, Պոսթըն, 1927, 32 էջ:

–         Երուանդ Հրաչ, Բանախօսութիւն. Խօսուած Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան Ամերիկայի Շրջանակի Ութերորդ Պատգամաւորական Ժողովի առթիւ գումարուած հրապարակային ժողովին մէջ, Պոսթըն, 1928, 16 էջ:

–         Երուանդ Պապայեան Ծննդեան 90 Ամեակ, Վաստակի 70 Ամեակ, Բ. Հրտ., 103 էջ:

–         Զարթօնք 30-ամեակ, Պէյրութ, Տպ. Ատլաս, 1967, առանց էջադրութեան:

–         Զարթօնք Բացառիկ. Նուիրուած Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան Ամբողջական Միութեան 60 Ամեակին, խմբ. Յակոբ Աւետիքեան, Պէյրութ, Տպ. Արազ, 1982, 138 էջ:

–         Զարթօնք Բացառիկ. Նուիրուած Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան Քառասնամեակին եւ «ԶԱՐԹՕՆՔ» Օրաթերթի Քսանսհինգամեակին, խմբ. Գերսամ Ահարոնեան եւ Հրաչ Վահունի, Պէյրութ, Տպ. Ատլաս, 1962, 496 էջ, պտկզ.:

–         Էօրտէքեան Յովիկ, ՌԱԿ-ի Մամուլի Խմբագիրները, Երեւան, Տպ. Տիգրան Մեծ հրատարակչատուն, 2005,131 էջ:

–         Թապագեան Յովհաննէս, Քսանհինգամեակ Թէքէեան Մշակութային Միութեան, Հրտ. ԹՄՄ, Պէյրութ, Տպ. Ատլաս, 1971, 112 էջ:

–         Թէքէեան Մշակութային Միութիւն (1878-1945) Չկայ Աւելի Ամուր Կռուան Քան Մշակոյթը՝ Ազգի մը Գոյատեւումին Համար, Տպ. Սեւան:

–         Թէքէեան Մշակութային Միութիւն, 50 Ամեակ (1947-1997), խմբ. Արտաւազդ Մելքիսէթեան, Լիբանան, Տպ. United Printers and Traders, 1997, առանց էջաթիւի:

–         Թովմասեան Բարունակ, Հայրենական Օրագրութիւն, խմբ. եւ ծնթ. Դոկտ. Վաչէ Ղազարեան, Ուոլթհէմ-Պէյրութ, Տպ. Սիփան, 1994, 403 էջ:

–         Ծրագիր-Կանոնագիր Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան, Գահիրէ, Տպ. Սահակ-Մեսրոպ, 1935, 38 էջ:

–         Ծրագիր- Կանոնագիր Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան, Պէյրութ, 1968, 34 էջ:

–         Կէօրկիզեան Արսէն Ա., Վասպուրականի Հերոսամարտը, 1915 Ապրիլ 7- 1915 Մայիս 7, Յոյս եւ Լոյս, Հրտ. ԹՄՄ, Պէյրութ, Տպ. Ատլաս, 1965, 271 էջ, պտկզ.:

–         Կէօրկիզեան Արսէն Ա., Մեր Ազգային Գոյապայքարը, 1915-1922ի զուլումի տարիներուն, Պէյրութ, Տպ. Զարթօնք, 1967, 503 էջ:

–         Հայկ Վահէ, Լուսաւոր Դէմքեր Մեր Օրերուն Վրայ…, Պէյրութ, Տպ. Տօնիկեան, 1972, 387 էջ:

–         Հարիւրամեակ Արմենական Կուսակցութեան Կազմութեան 1885-1985, Հրտ. ՌԱԿ Արշակ Չօպանեան Ակումբ, Փարիզ, 1985, առանց էջաթիւի եւ առանց տպարանի:

–         ՀԲԸՄ-ԹՄՄ Յոբելեանական Հանդիսութիւն Բանաստեղծ Վահէ Վահեանի, Պէյրութ, 1987, առանց էջաթիւի:

–         ՀԵԸ-ԹՄՄ Ոսկեայ Յոբելեան Մեթր Հրաչեայ Սեդրակեանի, Պէյրութ, 1994, 72 էջ, պտկզ.:

–         Ղազարեան Վաչէ, Արմենական Կուսակցութիւնը (Ակնարկներ),Հրտ. ՌԱԿ Լիբանանի Քարոզչական Յանձնախումբ, Պէյրութ, Տպ. Զարթօնք, 1985, 65 էջ:

–         Ղազարեան Վաչէ, Համառօտ Պատմութիւն ՌԱԿ-ի, Պէյրութ, Տպ. Մշակ, 1978, 80 էջ:

–         Ճիզմէճեան Մանուկ Գ., Պատմութիւն Ամերիկահայ Քաղաքական Կուսակցութեանց. 1890-1925, Ֆրէզնօ, Տպ. Նոր Օր, 1930, 572 էջ, պտկզ.:

–         Մանուկեան Սարիբեկ Արմենակ, Լեւոն Բաշալեան, Երեւան, Տպ. Հայկ, Հրտ. ՍՍՀ Գիտութիւններու Ակադեմիա, 1969, 263 էջ:

–         Մարտիկեան Եղիշէ, Փանոս Թերլեմեզեան, Երեւան, Տպ. Հայպերհրատ, 1964, 103 էջ, պատկզ.:

–         Մարտունի Ալ., Կուսակցութիւնները Գաղութահայութեան Մէջ, Հրտ. Պետական Հրատարակչատան, 190րդ հրտ., Թիֆլիս, 1924, 140 էջ:

–         Մեր Գաղափարն ու Գործը, Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան Միութեան Երեսնամեակին Առիթով (Խմբագրականներու Շարք «Նոր Օր»ի), Ֆրէզնօ, Տպ. Նոր Օր, 1952, 71 էջ:

–         Մեր Դերը Ինչ Եղաւ եւ Ինչ Պիտի Ըլլայ, Ռամկավար Եւ Ազատական Կուսակցութեանց Միութեան Տասնեւհինգամեակին Առթիւ 1921-1935, Պոսթըն, 1935, 43 էջ:

–         Մսըրլեան Զաւէն, Մկրտիչ Մսըրլեանի Ազգային Քաղաքական Գործունէութիւնը, Պէյրութ, Տպ. Արազ, 1981, 437 էջ:

–         Յուշամատեան Մեծ Եղեռնի, պատր. ԳերսամԱհարոնեան, Նազարէթ Թօփալեան, Գ.տիպ,Հրտ. Զարթօնք, Պէյրութ, Տպ. Հայ Տիպ, Քոմփիւկրաֆ-Թեքնոփրէս, 1987, ԺԶ+1115 էջ, պտկզ., քարտէս:

–         Յուշամատեան Մեծ Եղեռնի. 1915-1965, պատր. ԳերսամԱհարոնեան, Նազարէթ Թօփալեան, Գ.տիպ, Հրտ. Զարթօնք, Պէյրութ, Տպ.Ատլաս, 1965, 1115 էջ, պտկզ., քարտէս:

–         Յիշատակի Հանդիսութիւն Նուիրուած Վահան Թէքէեանի Մահուան Տասնամեակին, Հրտ. ԹՄՄ, Պէյրութ, Տպ. Սեւան, 1955, 15 էջ:

–         Յոբելեանական Հանդիսութիւն Պերճ Ֆազլեանի, Հրտ. ԹՄՄ Նիւ Եորքի Մասնաճիւղ, Նիւ Ճըրզի:

–         Նարդունի Շաւարշ, 1898- Լուսեղէն Շիրիմներ, Հրտ. Մատենաշար Յառաջ, Փարիզ, Տպ. Յառաջ, 1960, 171 էջ, դիմանկարներ:

–         Նորագիր Ռամկավար Ազատականին Ուղեցոյցը, պատր. Վաչէ Ղազարեան, Պէյրութ, 1981, 62 էջ, [լուսապատճէն]:

–         Նոր Օր Բացառիկ թիւ Նոր Օրի Քսաներորդ Տարեդարձին Առթիւ խմբ. Անդրանիկ Անդրէասեան, Ֆրէզնօ, Տպ. Նոր Օր, 1942, 192 էջ:

–         Նոր Օր Բացառիկ Նուիրուած Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան 60 Ամեակին եւ Նոր Օրի հրատարակութեան 60-րդ Տարեդարձին խմբ. Վաչէ Սեմերճեան, Հրտ. Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան Ամերիկայի Արեւմտեան Շրջանի Շրջանային Վարչութեան, Լոս Անճըլըս, Տպ.Նոր Օր, 1982, 184 էջ:

–         Շահպազ Ստեփան, Արփիար Արփիարեան, Պէյրութ, Տպ. Ալթափրես, 1987, 620 էջ, դիմանկարներ:

–         Ոսկեան Մարտիրոս, Խռովքի Եւ Յարութեան Երգեր. Գիշերային Հեծկլտուքներ (1916-1918), Հրտ. ՌԱԿ Մ. Ոսկեան Ակումբ, Բ. Տիպ, Պէյրութ, Տպ. Ատլաս, 1969, 128 էջ:

–         Չորմիսեան Լեւոն, Կուսակցութիւնները, Պէյրութ, Տպ. Մշակ, 1965, 308 էջ:

–         Պարիկեան Հայկ, Լեւոն Բաշալեան, Հալէպ, Տպ. Հալէպ, Հրտ. Ներսէս Նալպանտեան, 1970, 148 էջ:

–         Պօղոսեան Յակոբ, Ռամկավարութեան Ոգին կամ Անհատականութեան Զարգացումը, Պոսթըն, Տպ. Ազգ, 1920, 49 էջ:

–         Պօղոսեան Յովհաննէս, Կուսակցական Կեանքի Յուշերս, խմբ. եւ ծնթ. Դոկտ. Վաչէ Ղազարեան, Հրտ. ԹՄՄ Մ. Նահանգներու եւ Գանատայի Կեդրոնական Վարչութիւն, Պէյրութ, Տպ. Տօնիկեան, 1987, 153 էջ:

–         ՌԱԿ 75 Ամեակ, 1921-1996, Պէյրութ, 1996, 32+12 էջ:

–         ՌԱԿ-ի Խօսքը, Պէյրութ, Տպ. Ատլաս, 1971, 102 էջ:

–         ՌԱԿ-ի Խօսքը Մամուլի Ընդմէջէն (1988-1991), կազմեց Եղիա Գայայեան, Հրտ. ՌԱԿ Կեդրոնական Վարչութեան, Նիկոսիա, 2003, 228 էջ:

–         Ռամկավար Ազատական Կուսակցութիւն, Դասախօսութիւններու Շարք, Հրտ. ՌԱԿ Փրոփականտի եւ Դաստիարակչական Յանձնախումբ թիւ 1, Պէյրութ, Տպ. Ատլաս, 1974, 54 էջ:

–         Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան 75-Ամեակին Նուիրուած Խմբագրականներու Շարք ՌԱԿ 20-րդ Արտահերթ Ընդհանուր Պատգամաւորական Ժողովի Լոյսին Տակ, խմբ. Պարոյր Աղպաշեան, Պէյրութ, 1996, 48 էջ:

–         Սարգսեան Սուրէն, Հայ Սահմանադրական Ռամկավար Կուսակցութիւն (1908-1921 ԹԹ.), Հրտ. ՀՀ Գիտութիւններու Ազգային Ակադեմիա Պատմութեան Ինստիտուտ, Երեւան, Տպ. Տիգրան Մեծ, 2009, 228 էջ:

–         Սարգսեան Սուրէն, 1885-1908 Հայ Ժողովուրդի Ազգային Ազատագրական Պայքարը Արմենական Գործիչներու Գնահատմամբ, Հրտ. ՀՀ Գիտութիւններու Ազգային Ակադեմիա Պատմութեան Ինստիտուտ, Երեւան, Տպագրիչ Լեւոն Մուրատեան, 2010, 119 էջ:

–         Սարգսեան Սուրէն, Արմենիա Պարբերականը Ազատագրական Գաղափարախօսութեան Ակունքներում, Հրտ. ՌԱԿ Մատենաշար, Երեւան, Տպ. Անտարես, 2014, 679 էջ:

–         Սեմերճեան Վաչէ, Յիշատակելի Դիմաքանդակներ, Հրտ. ԹՄՄ, Կլենտէյլ, 2012:

–         Վահան Թէքէեանի Նամականի, Հրտ. ԹՄՄ, Ուոթըրթաուն-Մասաչուսեց, Տպ. Abril Printing Company, 1983, 709 էջ:

–         Վահան Թէքէեան, Մամուլի Մէջ Տպուած Եւ Անտիպ Երկեր Ու Նամակներ, հաւք. Եւ ծնթ. Վաչէ Ղազարեան, Պէյրութ, Տպ. Ալթափրէս, 1987, 386 էջ:

–         Վարդան Լեւոն, Մուսայ Լերան Երկրորդ Արտագաղթը, Պէյրութ, Տպ. Ալթափրես, 1981, 147-198 էջ:

–         Վարդիվառեան Յակոբ, Հանդիպումներ-1(Յառաջաբանը Թորոս Թորանեանի), Պէյրութ, Տպ. Հայ Տիպ Քոմփիւկրաֆ-Թեքնոփրես, 1989, 445 էջ, պտկզ.:

–         Վարդիվառեան Յակոբ, Հանդիպումներ-2(Յառաջաբանը Գրիգոր Քէօսէեանի), Հրտ.ԹՄՄ, Նիւ Ճըրզի, Տպ. Mayreni Pub., 2007, 438 էջ, պտկզ.:

–         Վարդիվառեան Յակոբ, Հանդիպումներ-3 (Յառաջաբանը Վաչէ Ղազարեանի), Հրտ. ԹՄՄ, Նիւ Ճըրզի, Տպ. Mayreni Pub., 2008, 452 էջ, պտկզ.:

–         Վարդիվառեան Յակոբ, Հանդիպումներ-4 Գաղութները Իրենց Հայութեամբ (Յառաջաբանը Վաչէ Ղազարեանի), Հրտ. ԹՄՄ, Նիւ Ճըրզի, Տպ. Mayreni Pub., 2008, 500 էջ, պտկզ.:

–         Վարդիվառեան Յակոբ, Հանդիպումներ-5, Հրտ. ԹՄՄ, Նիւ Ճըրզի, Տպ. Mayreni Pub., 2012, 527 էջ, պտկզ.:

–         Տագէսեան Անդրանիկ, Պատմութիւն ՌԱԿ Լիբանանի Շրջանակի, 1922-1937, Հրտ. ՌԱԿ Մարտիրոս Ոսկեան Ակումբ, Պէյրութ, Տպ. Զարթօնք, 1993, 89 էջ:

–         Տամատեան Միհրան, Ներշնչումներ. Ազգային եւ Յեղափոխական Արդի Կեանքէ, Գահիրէ, Տպ. Վիմա- տպարան, Հրտ. Մնտիկեան Եղբարք, 1898, 116 էջ:

–         Տամատեան Միհրան, Ռամկավարութիւն, աշխատասիրեց Մ. Տամատեան հետեւողութեամբ Հանրի Միշէլի, Մօրիս Պուրկէնի եւ Բրէվօ-Բարատօլի, Հրտ. Ռամկավարական Մատենաշար թիւ 2, Աղեքսանդրիա, Տպ. Խնայողական, 1910, 158 էջ:

–         Տանն Կիլիկիոյ Աթոռին Բաբելոնեան Գերութիւնը (Զարթօնք Օրաթերթի Խմբագրականներու Շարքը, 1961 Փետրուար 16-Ապրիլ 2), Պէյրութ, Տպ. Զարթօնք, 1961, 72 էջ:

–         Տեփոյեան Պետրոս Յ, Ատոմ Ասլանեան, խմբ. եւ ծնթ. Դոկտ. Վաչէ Ղազարեան, Հրտ. ԹՄՄ Մ. Նահանգներու եւ Գանատայի Կեդրոնական Վարչութիւն, Պէյրութ, Տպ. Ալթափրէս, 1988, 134 էջ:

–         Տեփոյեան Պետրոս Յ., Միհրան Տամատեան (1863-1945), թերթօն Զարթօնքի թիւ 52, Պէյրութ,Տպ. Զարթօնք, 1945, 240 էջ:

–         Տեփոյեան Պետրոս Յ., Նիւթեր Պատմութեան. Մեր Առաքելութեան Ճամբով, խմբ. եւ ծնթ. Դոկտ. Վաչէ Ղազարեան, Հրտ. ԹՄՄ Մ. Նահանգներու եւ Գանատայի Կեդրոնական Վարչութեան, Պէյրութ, Տպ. Զարթօնք, 1988, 174 էջ:

–         Տէր Մկրտիչեան Երուանդ, Գանձեր Վասպուրականի, Պոսթոն, Տպ. Պայքար, 1966, 639 էջ, Ա. Հատոր:

–         Տոքթ. Մովսէս Յովսէփեան, Հրտ. ՌԱԿ Մովսէս Յովսէփեան Ակումբ, Պէյրութ, Տպ. Զարթօնք, 1986, 51էջ:

–         Փոլատեան Անդրանիկ Լ., Հերկ եւ Բերք, Հրտ. ԹՄՄ, Նիւ-Ճըրզի-Պէյրութ, Տպ. Սիփան, 2002, 464 էջ, պտկզ.:

–         Փորթուգալեան Մկրտիչ, Մի Գաղթէք, Հրտ. ՌԱԿ Մկրտիչ Փորթուգալեան Ուսանողական Ակումբ, Պէյրութ, Տպ. Սիփան, 1997, 31 էջ:

–         Ֆէնէրճեան Գեղամ, Արշակ Չօպանեան, Կենսագրական եւ Մատենագրական Նօթեր, Փարիզ, Տպ. Արթիսթիք, 1938, 111 էջ, պտկզ.:

Լիբանանեան Թնճուկին Որպէս Լուծում` Ապակեդրոնացում

0

*ՍԵՒԱԿ ՅԱԿՈԲԵԱՆ*

Sevag Hagopian

Լիբանանի քաղաքական բեմին վրայ տեղի ունեցող հին ու նոր վերիվայրումները, իւրաքանչիւր կառավարութեան կազմ նշանակելու նախօրէին պաշտօններու բաժանումին վերաբերող մէջտեղ բերուող ահագին դժուարութիւններն ու տեղի ունեցող քաշքշուքը, քաղաքական բաժանումները, Թաէֆի  համաձայնագրի հանդէպ գոյութիւն ունեցող հարցականները, երկրին քաղաքական ուժերուն ուղղահայեաց բաժանումը, միջ-համայնքային լարուածութիւնները, Շիաա համայնքը ներկայացնող ուժերու մէջտեծ դրած երակողմանի իշխանութեան (մուսէլասէ) առաջարկը, եւ այլն, անգամ մը եւս կու գան փաստելու, թէ լիբանանեան քաղաքական դրուածքը հիմնական եւ կառուցային խնդիր մը ունի, որ անլուծելի է նուազագոյնը իր անկախութեան առաջին իսկ օրէն ի վեր: Հետեւաբար լիբանանեան քաղաքական թնճուկը է, ու պիտի մնայ անլուծելի, եթէ արմատային փոփոխութեան մը չենթարկուի երկրի կառավարման ձեւն ու դրուածքը: Այս յաւիտենական թնճուկին միակ լուծումը, ըստ ինծի՝ Ապակեդրոնացումն է (decentralization), ինչու չէ՝ Դաշնակցային Դրութեան մը (Federation System) հաստատումը եթէ ոչ քաղաքական, այլ քոնէ լայն իրաւասութիւններով վարչական տնօրինման ապակեդրոնացումի դրութեամբ՝ որ արդէն իսկ հիմը կը կազմէ Թաէֆի լիովին չգործադրուած համաձայնագրին:

Ի՞նչ է Դաշնակցային Դրութիւնը

Դաշնակցային դրութիւնը, ժողովրդավար կարգերու մէջ, կառավարութեան ձեւ մըն է, որ տարբեր է կամ կեդրոնացած իշխանաձեւի մը կարգերէն: Ան իշխանութեան տարան-ջատման ձեւ մըն է՝ երկրի մը տարբեր շրջաններու տեղական կառավարութիւններու միջեւ, ուր տուեալ երկիրը կ՛ունենայ մէկ նախագահ, մէկ դրամանիշ եւ կեդրոնական դրամատուն, մէկ բանակ ու մէկ արտագին քաղաքականութիւն, իսկ շրջաններու ներքին քաղաքականութիւնն ու վարչական տնօրինութիւնը (ներքին ապա-հովութիւն, հանրային սպասարկութիւն, կրթական համակարգ, դատական օրէնսդրութիւն, եւայլն) կը վստահուի տեղական իշխանութիւններուն (քաղաքապետութիւն), ուր իւրաքանչիւր տարածքաշրջան դաշնակցային կեդրոնական իշխանութեան կը մասնակցի ընտ-րելով իր ներկայա-ցուցիչները (ծերակուտական կամ երեսփոխան), որոնք կը ներկայացնեն իրենց պատկա-նած շրջաններու բնակչութեան կամքը, դաշնակցային կեդրոնական կառավարութեան քաղաքականութեան մէջ: Դաշնակցային դրութեան կամ ապակեդրոնական կառավարու-թեան զանազան տարբերակներ գոյութիւն ունին աշխարհի վրայ, սակայն Ամերիկեան Միացեալ Նահանգներու տարբերակը լաւագոյն օրինակն է այդ վարչաձեւին, որ իր կիրարկման մէջ սոսկ կառավարութեան ձեւ մը չէ, այլ՝ ընկերային, հասարակական եւ ընդհանրապէս ժողովրդավարական յատուկ եւ յաջող հասկացողութիւն մը:

Այս վարչաձեւին գաղափարը նորարարութիւն մը չէ անշուշտ: Ան փորձուած եւ տարիներէ ի վեր կիրարկուած ու յաջողած վարչաձեւ մըն է շատ մը երկիրներու մէջ, որոնց բնակչութիւնը բազմատարր (heterogeneous) է իր բաղադրութեամբ, ինչպէս՝ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու, Պրազիլի, Զուիցերիոյ, Ռուսիոյ, Նիճերիայի եւ այլ երկիրներու մէջ:

Լիբանանի Քաղաքական Թնճուկը

Լիբանան համայնաքային երկիր մըն է որ անկախութենէն իսկ առաջ եւ անկէ ետք անշուշտ կը դիմագրաւէ համայնքային մրցակցութիւն, տիրապետելու կեդրոնական իշխանութեան: Երբ կեդրոնական իշխանութիւնը գտնուած է համայնքի մը տիրապետութեան տակ, միւս համայնքները երբեմն առանցին, յաճախ ալ միասնաբար պայքարած են ձեռք ձգելու կեդրոնական իշխանութիւնը նոյնիսկ ապաւինելով շրջանային եւ միջազգային երկիրներու նեցուկին: Օրինակները շատ են: Մարոնի համայնքին տիրապետութենէն խլելու կեդրոնական կառավարութիւնը, Սիւննի համայնքը ատենին ապաւինած է Նասէրական Եգիպտոսին ապա Պաղեստինեան կրօնակից զինեալ ուժին: Իր կարգին, իրեն պահելու իշխանութիւնը, Մարոնի համայնքը ապաւինած է արեւմուտքին ու գործակցած Իսրայէլի հետ ըննդէմ իսլամին: Յոյն-Օրթոտոքս համայնքը ատենին միացած եւ պարագլուխներէն եղած է ազգայնական հակումներ ունեցող աշխարհագրական Մեծն Սուրիայ ստեղծելու ծրագիրներուն: Շիաա համայնքը ապաւինած է համակրօն Իրանին իրագործելու իր նպատակը: Եւ այսպէս անդադար անընդհատ մէկ նսպատակով, որն է՝ տիրանալ կեդրոնական իշխանութեան: Եթէ երկիրը ունենար ապակեդրոնացած իշխանութեան դրութիւն, կեդրոնական իշխանութեան տիրանալը արդեօք այնքան ալ կարեւոր հարց պիտի ըլլա՞ր Լիբանանի բաղկացուցիչ տարերուն կողմէ: Չեմ կարծեր:

Ապակեդրոնացում՝ Երկրի Բաժանո՞ւմ, Թէ Փրկութիւն

Լիբանանի մէջ գոյութիւն ունի այն հասարակաց կարծիքը, թէ ապակեդրոնացում կը նշանակէ՝ երկրին բաժանումը: Այս սխալ մեկնաբանութիւնը ունի իր հոգեբանական դրդապատճառները: Ապակեդրոնացումի գաղափարը Լիբանանի մէջ առաջին անգամ մէջ մէջտեղ դրուեցաւ Լիբանանեան Ուժեր քրիստոնեայ զինեալ կազմակերպութեան կողմէ, քաղաքացիական պատերազմին դոհուփոհին մէջ, երբ երկիրը արդէն իսկ բաժնուած էր զանազան շրջաններու որոնց սահմանները կը հսկուէին համայնքային զինեալ կուսակցութիւններու կողմէ: Գոյութիւն ունէին աւազակոյտերով փակուած սահմաններ: Այս պայմաններուն մէջ նմանօրինակ գաղափարի մը ներկայացումը՝ կռուող կողմերէն մէկուն կողմէ, որքան ալ արդարացի ըլլար, տարբեր շրջաններունմէջ ապրող քաղաքացիներուն մօտ հոգեբանական այն զգացումը ստեղծեց, թէ ապակեդրոնացում՝ պիտի նշանակէ երկիրը հողակոյտերով եւ զրահապատերով պաշտպանուած փոքր շրջաններու բաժնել, իւրաքանչիւր քայլափոխին անցարգելներու հանդիպելու հրամայականով: Մինչ իրականութեան մէջ այս պատերազմական իրավիճակը ոչ մէկ կապ ունի ապակեդրոնացումի կամ դաշնակցային դրութեան գիտական տեսութեան հետ, որ ընդհակառակը, ստեղծուած է առաջքը առնելու քաղաքացիական պատերազմներու եւ երկրի մը բաժանումին:

Իրականութեան մէջ, բազմատարր եւ բազմահամայնք Լիբանանի մէջ սոյն դրութիւնը անպաշտօն ձեւով եւ ինչ որ չափով արդէն իսկ կիրարկուած էր քաղաքացիական պատերազմի տարիներու ընթացքին (եւ կարգ մը շրջանններու մէջ մինչեւ օրս) նուազագոյնը, իր վարչական եւ ներքին քաղաքական ձեւին մէջ, երբ իւրաքանչիւր համայնաքային կուսակցութիւն ունեցած է կեդրոնական իշխանութենէն կիսանկախ, անպաշտօն սակայն իրողական (de facto) դրութիւն ունեցող տարածքներ: Սակայն այս մէկը պաշտօնակացնելու մասին արտայայտուիլը ատենին նկատուած էր մեծ յանցանք եւ դաւաճանութեան համազօր վարքագիծ: (Այսօր սակայն այս նիւթին մասին խօսիլը բարեբախտաբար բանադրանք (taboo) մը չէ այլեւս, փաստն ալ այն է, թէ ահաւասիկ վերջին քանի մը տարիներուն, ուրիշներուն կարգին, այս գաղափարախօսութեան մասին հանրութեան մէջ, բեմին վրայ, դասասրահին եւ տեղական մամուլին մէջ՝ կ՛արտայայտուիմ ազատօրէն եւ առանց որեւէ դժուարութեան հանդիպելու):

Մարդկային պատմութիւնը ցոյց տուած է, թէ բազմատարր բնակչութիւն ունեցող երկիրներու մէջ, ապակեդրոնացած վարչակարգի բացակայութիւնը կամ չգոյութիւնը պատճառ հանդիսացած է բռնատիրական կարգերու հաստատումին, ուր շատ յաճախ ալ փոքրամասնութիւն մը, յեղափոխութեամբ տիրանալով իշխանութեան, միահեծան եւ անարդարօրէն իշխած է երկրին բաղկացուցիչ միւս համայնքներուն վրայ: Ապակեդրոնացած վարչակարգի բացակայութեան կամ չգոյութեան միւս տարբերակը եղած է անշուշտ իւրաքանչիւր քսանամեակին կրկնուող ներքին ընկերաքաղաքական եւ ապահովական վերիվայրումներ, յեղափոխութիւններ, հասնելով քաղաքացիական պատերազմի, իւրաքանչիւր համայնք նպատակ ունենալով տիրանալ կեդրոնական իշխանութեան կամ վերատեսութեան ենթարկել տալու սահմանադրութիւնը կամ իշխանութեան դրուածքը: Համեմատաբար խաղաղ տարեշրջաններ եղած են նոր վրդովումներու եւ արիւնահեղութիւններու գետին նախապատրաստող տարիներ եւ այսպէս շարունակաբար: Լիբանանը լաւագոյն օրինակն է այս տարբերակին որ իր դրուածքէն մինչեւ այսօր բնաւ ալ կարողացած չէ խուսափիլ վերոյիշեալ հոլովոյթէն (cycle)  Մինչ միւս կողմէ միայն նախանձով կարելի է դիտել Արեւմտեան դաշնակցային պետութիւններու յաջող փորձը:

Շատեր կրնան ըսել. շա՛տ աղէկ, սակայն Լիբանանը Ամերիկա չէ եւ թէ տարածութիւնները շա՜տ փոքր են ապակեդրոնացած շրջաններու վերածուելու hամար: Այսպէս մտածողներուն խորhուրդ կու տամ ստուգելու օրինակի hամար, Դաշնակցային Ռուսիոյ, Նիճերիայի եւ այլ դաշնակցային պետութիւններու էթնիք եւ hամայնքային բաժանումներով ստեղծուած կարգ մը տարածքաշրջանները եւ տեսնելու թէ որքա՜ն փոքր են անոնք: Հապա ի՛նչ կ՛ըսէք Մոնաքոյի ճղճիմ տարածութեան մասին, որ Իշխանապետութի՛ւն ալ կը կոչուի: Օրինակի hամար, մեր Քէսրուանին ի՞նչ կը պակսի, Մոնաքօ մը ըլլալու hամար…:

Ապակեդրոնացումը մեծ չափով կը սատարէ տարբեր շրջաններու բարգաւաճումին ու վերելքին, շրջաններու կառավարիչ մարմիններու միջեւ ստեղծելով մրցակցութեան ոգի: Լիազօր քաղաքապետարաններու տնօրինմամբ կը լուծուի ելեկտրականութեան հարցը, ուր իւրաքանչիւր շրջան կ՛արտադրէ իր ելեկտրականութիւնը օրինակի համար: Նոյնը ինչ կը վերաբերի քաղաքացիին հրամցուելիք ոեւէ սպասարկութեան: Ապակեդրոնացումի կիրարկումով, ոչ մէկ շրջան կը տուժէ միւսին hաշուոյն: Աւելին, ապակեդրոնացումը Լիբանանի մէջ կրնայ տնտեսական hսկայ աճ արձանագրել, օրինակի hամար շաբթուայ եօթ օրերն ու տարուայ բոլոր օրերը գործի օրեր համարուելով, երբ (օրինակի hամար) Քրիստոնեայ շրջանի բնակիչ մը Կիրակի օրով կրնայ դրամատնային իր գործողութիւնները կատարել ինքնաշարժով միայն քանի մը վայրկեան hեռաւորութեան վրայ գտնուող ուրիշ շրջանի մը մէջ, ուր դրամատուները Կիրակի օրերը գործի սովորական օրեր կ՛ունենան իսկ Իսլամ շրջանի մը բնակիչը նոյնը կրնայ ընել Ուրբաթ օրը: Ոչ մէկ տօնական օր, օրինակի hամար կրնայ անդամալուծել ամբողջ երկիրը, բացի անկախութեան կամ նաhատակաց տօներէն, որ բնականաբար պէտք է ըլլայ բոլորինը:

Մտահոգութիւններ

Շատեր կրնան մտաhոգութիւն յայտնել, թէ ապակեդրոնացումը կրնայ պատճառ hանդիսանալ միեւնոյն շրջանին մէջ ներhամայնքային բախումներու:

Այս մտաhոգութիւնն ալ ունի hոգեբանական բնոյթ, քանի որ Լիբանանցիին յիշողութեան մէջ թարմ է տակաւին քրիստոնեայ-քրիստոնեայ եւ իսլամ-իսլամ զինեալ բախումները։ Սակայն այդ մէկը պատաhած է եւ կը պատաhի զինեալ կողմեր գոյութիւն ունենալու պարագային եւ ոչ թէ խաղաղ պայմաններու մէջ եւ ո՛չ ալ hանգրուանաբար ստեղծուած ապակեդրոնացումի պարագային, ուր մրցակցութիւնը տեղի կ՛ունենայ միայն ժողովրդավարական միջոցներով:

Ուրիշներ կրնան ըսել. Քանի որ դաշնակցային դրութիւնը Լիբանանի մէջ տրամաբանականօրէն պիտի ըլլայ hամայնքային, ապա այս մէկը դուռ պիտի բանայ ժողովրդային hսկայ տեղաշարժերու, որովhետեւ իւրաքանչիւր hամայնքային hաւաքականութիւն ձգելով իր ծննդավայրը, ուր ինք փոքրամասնութիւն կը կազմէ, պիտի գայ վերաhաստատուելու այն շրջաններուն մէջ, ուր իր hամայնքակիցերը մեծամասնութիւն կը կազմեն: Այսպէս մտածողներուն կարելի է ծանօթացնել այսօրուայ բազմատարր դաշնակցային Ռուսիոյ պարագան, ուր դաշնակցային hսկայ շրջաններուն (տեղական լեզուով oblast) կողքին կամ մէջ՝ կան ինքնավար մարզեր (avtonomny okrug, անգլերէնով՝ autonomous district) եւ շատ աւելի նեղ եւ էթնիք բաժանումներով ստեղծուած յատուկ կարգավիճակով տարածքաշրջաններ (Komi-Permyak Okrug, անգլերէնով՝ territory with special status):

Այս վերջինը, օրինակի hամար, կիրարկելի է Ժէզզինի Քրիստոնեաներուն եւ Ժիպէյլի Շիաաներուն պարագային՝ առաջքը առնելով անոնց տեղաշարժին:

Լիբանանահայութիւնը՝ հաւանական մեծագոյն օգտուողը

Պուրճ Համմուտն ու այլ հայահոծ շրջաններն ալ որպէս էթնիք փոքրամասնութիւն մը (այս պարագային՝ մեծամասնութեամբ Հայեր) պարփակող աշխարհագրական շրջան, կրնայ օգտուիլ յատուկ կարգավիճակով տարածքաշրջանի այս դրութենէն:

Հոս բարձրաձայն կրնամ ըսել թէ նման կարգավիճակէն Հայերս մեծագոյն օգտուողները կրնանք ըլլալ, սփիւռքի մէջ ունենալով յատուկ կարգավիճակով տարածքաշրջան մը, ուր ապրող hայերն ու hայկական իշխանութիւնները կրնան ազատօրէն Հայերէն լեզուն ու մշակոյթը դասել տարածքաշրջանային առաջնաhերթ լեզու եւ մշակոյթ, բարելաւելով hայկական կրթական hամակարգը, ունենալով յատուկ ապաhովական ուժեր եւ դատական օրէնսդրութիւն ու դաշնակցային կեդրոնական կառավարութեան մէջ միայն hայոց կողմէ ընտրուած Հայ ներկայացուցիչներ, եւայլն: Վերջապէս, նոր եւ ժամանակակից Կիլիկիա մը թերեւս…:

*********

Մշակութային, պատկանելիութեան զգացումի եւ այլ աhագին տարբերութիւններ ունեցող բնակչութեամբ երկրի մը մէջ (ուր մշակութային hասարակ յայտարարները խոhանոցային են միայն, ինչպէս՝ թապպուլէն եւ քէպպէն, ուր նոյնիսկ hայրենիք, hայրենասիրութիւն, անկախութիւն եւ այլ ազգային-քաղաքական բառա-hասկացողութիւնները չունին միեւնոյն սաhմանումները) կարելի չէ բռնի ուժով hամակեցութիւն ստեղծել տարբեր hաւաքականութիւններու միջեւ: Լիբանանի նախկին նախագաh Լաhուտի ազգային միաձուլում «ինսիhար ուաթանի»ի տեսութիւնը կիրարկելի է միայն մետաղներ hալեցնելու պարագային եւ կամ բանակին մէջ, ուր գոյութիւն ունի բացարձակ hնազանդութեան դաստիարակութիւնը եւ բնաւ կիրարկելի չէ ազատախոh քաղաքացիներու վրայ: Այս պարագային ապակեդրոնացումը կամ դաշնակցային դրութիւնն է միակ արդար եւ տրամաբանական լուծումը:

Ինչպէս վերը ըսինք, Թաէֆի տակաւին լման չգործադրուած hամաձայնագիրը նկատի առած է շրջաններու վարչական ապակեդրոնոցումը միայն եւ hամայնքային դրութեան hանգրուանային վերացումը: Ինչո՞ւ ժամանակ վատնել կէս ու կատար լուծումներու վրայ եւ կամ Լիբանանը զրկել իր գոյութիւնը արդարացնող hամայնքային դիմագիծէն, երբ այս թնճուկին լուծումը այնքան պարզ է, փորձուած ու գործնական: Լիբանանը շատ յաճախ կոչուած է Արեւելքի Զուիցերիան: Ինչո՞ւ իրողապէս եւ ամէն մակարդակի վրայ չնմանիլ եւ արժանի չըլլալ այս վերագրումին:

Մինչ ամբողջ միջին արեւելեան տարածքաշրջանը կ՛երեւեփի,  կը շեշտեմ, որ ժամանակն է անյապաղ եւ միանգամընդմիշտ լուծելու լիբանանեան թնճուկը՝ պահպանելու եւ ապահովելու համար Լիբանանի որպէս երկիր գոյութիւնը… որովհետեւ վերջը կրնայ արդէն շատ ուշ ըլլալ:

Վերջապէս, խորապէս hաւատալով թէ ապակեդրոնացումը կամ դաշնակցային դրութիւնն է միակ փրկութիւնը Լիբանանին եւ երաշխիքը անոր գոյութեան, այս յօդուածս կ՛ուզեմ աւարտել լիբանանեան հայրենիքի գոյատեւման եւ բարօրութեան ի նպաստ իր սուր կեցուածքներով քաջածանօթ Հայ Կաթողիկէ Գերապայծառ Հայր Յովհաննէս Եպս. Թէյրուզեանին ատենին կատարած մէկ յայտարարութիւնը՝  «…Լիբանանի մէջ ապակեդրոնացումի դրութեան որդեգրումը իր hաստատ ու ուսումնասիրուած hանգրուաններով կը պաhպանէ արդար գոյութիւնը բոլոր hամայնքներուն…»։

مسيرة على الدراجات الهوائية في بيروت بمناسبة ذكرى الإبادة الأرمنية

0

#Elnashra.com#

نظمت الهيئة الشبابية لاحياء ذكرى الابادة الارمنية التابعة لحزب الرامغافار في لبنان مسيرة على الدراجات الهوائية في شوارع بيروت بمناسبة ذكرى مرور 99 عاما على الإبادة الأرمنية، تحت عنوان:»

RIDE to REMEMBER».

10270726_545337772250964_7152391548113201113_n10308340_545336635584411_4098614213740731092_n10304878_545334642251277_3438913567057482777_n10259989_545334088917999_3410792729471921934_n10154490_545334972251244_1209739470568461_n
وأشار حزب الرامغافار في بيان له إلى أن «أهداف المسيرة هي إحياء الذكرى 99 للإبادة الجماعية الأرمنية من خلال مسيرة سلمية وحضارية على دراجات هوائية في شوارع بيروت، ونشر الوعي حول أهمية هذا اليوم في أوساط المجتمع اللبناني والعالمي، ووضع اكليل امام تمثال ساحة الشهداء باسم المنظمين والمشاركين في المسيرة احتراما لشهداء لبنان الابرار الذين اعدموا في هذه الساحة على يد الدولة العثمانية، وللتذكر وتذكير رأي العام اللبناني ان قضيتنا واحدة والسفاح واحد».

وفد من الرامغافار عرض مع سلام التطورات

0

وطنية – زار وفد من الهيئة التنفيذية لحزب الرامغافار برئاسة رئيس الحزب مايك وايجيان وأمين السر سيفاك آكوبيان والعضو إيفا داكسيان، يرافقه النائب السابق أغوب قصارجيان، رئيس مجلس الوزراء تمام سلام، في السراي الكبير، في زيارة بروتوكولية للتهنئة.

وأفاد بيان للمكتب الإعلامي للرامغافار «أن الفريقين بحثا في مواضيع الساعة، ولا سيما الوضع السياسي والأمني والاجتماعي الحرج الذي يشهده لبنان»، مشددا على «ضرورة تحييد لبنان من الأزمة السورية لتجنيب البلاد المآسي والمخاطر».

ولفت إلى «أن الوفد أكد ارتياحه للخطة الأمنية الناجحة للقوى الأمنية والجيش اللبناني تحت غطاء سياسي حكومي لضبط الأمن في مجمل المناطق اللبنانية».

وتطرق الفريقان إلى «موضوع البيان المشترك الصادر عن الأحزاب الأرمنية الثلاثة في لبنان في موضوع الأخبار المضللة وغير الدقيقة التي يتناولها بعض وسائل الإعلام عن وجود شبان أرمن مسلحين قادمين من أرمينيا ولبنان للدفاع عن بلدة كسب السورية».
وشددا على «موقف الشعب الأرمني المسالم إلتزام الحياد الإيجابي في النزاعات الداخلية في الدول التي يعيشون فيها، والإيمان بالحوار الجدي لحل كل المشاكل بعيدا عن كل أنواع العنف».

https://www.nna-leb.gov.lb/