Հայաստանի էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարար Աշոտ Մանուկյանն առաջիկայում էլեկտրական էներգիայի սակագնի բարձրացման նախապայմաններ չի տեսնում: Հոկտեմբերի 20-ին լրագրողների հետ հանդիպմանը նախարարն ընդգծեց, որ Հայաստանում սակագների կարգավորումն իրականացնում է անկախ մարմինը` Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը և սակագների փոփոխության մասին հարցերի սպառիչ պատասխան կարող է տալ միայն հանձնաժողովը, սակայն հավելեց, որ ինքն էլեկտրաէներգիայի սակագնի բարձրացման նախապայմաններ չի տեսնում: «Եթե կառավարությունը փորձի միջամտել էլեկտրաէներգիայի սակագների ձևավորմանը, մենք կխաթարենք երկրում տնտեսական քաղաքականության հիմքերը: Դա է պատճառը, որ մենք ստեղծել ենք անկախ մարմին: Սակագների կարգավորումն անկախ մարմնի բացառիկ իրավասությունն է, որովհետև միայն անկախ արբիտրը կարող է համակշռել երեք իրարամերժ տեսակետներ` դրամավարկային քաղաքականության, հարկաբյուջետային քաղաքականության և սպառողի տեսակետները: Այսինքն՝ այդ հարցի վերջնական և սպառիչ պատասխանը կարող է տալ միայն հանձնաժողովը: Բայց ես ձեզ իմ տեսակետը կասեմ: Ես առաջիկայում էլեկտրաէներգիայի սակագնի բարձրացման համար նախապայմաններ չեմ տեսնում»,- «Արմենպրես»–ի հաղորդմամբ` նշեց Մանուկյանը:

Աշոտ Մանուկյանն անդրադարձավ նաև էլեկտրական էներգիայի սակագնի նվազման հնարավորություններին: «Մենք էլեկտրաէներգիայի մեծածախ վաճառքը ցանցերին իրականացնում ենք մեր արտադրողների կողմից: Մեզ մոտ ամենաթանկ էլեկտրաէներգիան տալիս է «Հրազդան» ՋԷԿ-ը, ամենաէժանը` Հայաստանի ատոմակայանը: Մենք անցած տարի սկսել ենք ատոմակայանի երկրորդ էներգաբլոկի արդիականացման և շահագործման ժամկետի երկարացման ծրագիրը, որը ենթադրում է 2018 թ. ատոմակայանի երկրորդ էներգաբլոկի կանգառ` 6 ամիս ժամկետով և 2019 թ.` 6 ամիս 15 օր ժամկետով: Իսկ սա նշանակում է, որ 2018 և 2019 թվականներին մենք սակագների վրա հսկայական ճնշում կունենանք: Ատոմակայանը, որը սովորաբար տարվա ընթացքում կանգնում է 40-45 օր, առաջիկա երկու տարիներին կանգնելու է վեց ամիս ժամկետով: Սա այն անհրաժեշտ ժամանակահատվածն է, որպեսզի մենք կարողանանք փոխել կարևոր հանգույցները, արդիականացնել բլոկը և իրականացնել հետագա շահագործումը»,- պարզաբանեց նախարարը:

Նա շեշտեց, որ առաջիկա երկու տարիներին, ունենալով այդ ճնշումը էլեկտրաէներգիայի սակագնի վրա, ուղղակի հնարավորություն չկա խոսել սակագնի նվազման մասին:

Հայաստանի էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարար Աշոտ Մանուկյանն ընդգծում է, որ Հայաստանն արևային էներգիայի գրեթե անսպառ պաշարներ ունի, սակայն ոլորտին ամբողջովին զարկ տալն այս պահին շահավետության առումով  նպատակահարմար չէ: Հոկտեմբերի 20-ին լրագրողների հետ հանդիպմանը, անդրադառնալով Հայաստանում արևային էներգետիկայի զարգացման հնարավորություններին և սպառողների համար արևային էներգիան հասանելի դարձնելու ժամկետներին, Աշոտ Մանուկյանը ներկայացրեց պատճառը, թե ինչու Հայաստանն ամբողջովին զարկ չի տալիս արևային էներգետիկային:

«Այսօրվա գործող տեխնոլոգիաները մեզ հնարավորություն են տալիս արևային էներգիա օգտագործել արևային ժամերին: Այսինքն, արևը դուրս եկավ, մենք ունենք էներգիա, արևը մայր մտավ, մենք էներգիա չունենք: Հիմա պատկերացրեք, որ մենք կառուցել ենք 300 մեգավատ հզորությամբ արևային կայան, իսկ դա դժվար չէ և շատ թանկ չի նստում: Հիմա արևային ժամերին մենք ունենք 300 մեգավատ հզորություն, արևը մայր մտավ, սկսվեց գիշերը, ինչո՞վ ենք մենք փոխարինելու այդ էներգիան: Որպեսզի գիշերային ժամերին ունենանք էներգիա, միակ հնարավոր այլընտրանքները գազային կայաններն են: Այսինքն` գազային կայանները` տվյալ պարագայում «Հրազդան» ՋԷԿ-ը, մենք պարտավոր ենք պահել տաք պահուստներում, ինչը նշանակում է այրել գազը և չստանալ էլեկտրաէներգիա: Ցերեկային  ժամերին մենք այրում ենք գազ, չենք ստանում էլեկտրաէներգիա, որպեսզի գիշերային ժամերին արևային կայանը փոխարինենք գազային կայանով: Այս դեպքում ստացվում է, որ արևային էներգիայից ստացված էլեկտրաէներգիայի գինը հասնում է ոսկու գնին կամ մի փոքր ավելի թանկ: Սա է պատճառը, որ մենք այսօր արևային էներգետիկային զարկ չենք տալիս»,– «Արմենպրես»-ի փոխանցմամբ` նշեց նախարարը:

Թե ինչո՞ւ են այլ երկրներ գնում այդ ճանապարհով, իսկ Հայաստանը` դեռ ոչ, նախարարն ընդգծեց, որ դրա պատասխանը ևս շատ պարզ է: «Մեր էներգետիկ համակարգը սահմանափակ է, մեր սպառումը կազմում է տարեկան 6.6 միլիարդ կիլովատ/ժամ: Մեր էներգետիկ համակարգն այսօրվա տեխնոլոգիական պայմաններում կարող  է կլանել 70 մեգավատ արևային էլեկտրաէներգիա ` ոչ ավելի: Իսկ դրան, գիտեք, մենք արդեն զարկ տվել ենք` 55 մեգավատ հզորությամբ «Մարսկի -1» արդյունաբերական մասշտաբի արևային ֆոտովոլտային կայանի մրցույթը հայտարարվել է, 10 մեգավատ հզորության կայանի կառուցման  համար լիցենզիան տվել ենք, ևս 5 մեգավատ հզորության կայանի տեղ ունենք, կարող ենք տալ»,- ասաց Մանուկյանը:

Նա հավելեց, որ Ավստրալիայում մի ընկերություն կառուցում է 100 մեգավատ հզորությամբ արևային կայան` կուտակիչ մարտկոցներով: Նրա խոսքով` մեր հիմնական խնդիրը հենց այդ կուտակիչ մարտկոցների բացակայությունն է: «Մենք կարողանում ենք ստանալ արևային էներգիան, սակայն չենք կարողանում այն կուտակել: Այսօր դրա լուծումը, կարծես, տրված է: Ավստրալիայում այդ արևային կայանի շահագործումը նախատեսված է 2017թ. վերջին կամ 2018թ. սկզբին: Եթե այն ունենա հաջողություն, ինչում ես կասկած չունեմ, մենք արդեն կտեսնենք, թե դրա կուտակումն ինչ արժեք կունենա: Ակնհայտ է, որ այս մարտկոցները կլինեն և առաջիկայում կտեղադրվեն, վստահ եմ, որ առաջիկա տարիներին դրանց գինը այնքան կընկնի, որ մեզ համար մատչելի և հասանելի կդառնա, և այդ ժամանակ մենք հնարավորություն կունենանք օգտագործել արևային էներգիան Հայաստանում, իսկ արևային էներգիան Հայաստանում գործնականում անսահմանափակ է: Մենք սկզբունքորեն ունենք գրեթե անսահմանափակ արևային էներգիայի պաշարներ»,- ընդգծեց Աշոտ Մանուկյանը:

Անդրադառնալով հարցին, թե ե՞րբ Հայաստանում արևային էներգիան հասանելի կլինի սպառողների համար, նախարարը մանրամասնեց, որ առաջիկա 4 տարիների ընթացքում կյանքի կկոչվի 70 մեգավատ արևային էներգիա կլանելու ծրագիրը, իսկ կուտակիչ մարտկոցները, նախարարի կարծիքով, գնի առումով Հայաստանի համար հասանելի կլինեն առաջիկա տասնամյակում:

 Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի տեղեկատվական համակարգի տնօրեն Տեր Վահրամ քահանա Մելիքյանն արձագանքել է «Ֆեյսբուք» սոցիալական ցանցում ՀՀ նախկին վարչապետ, տնտեսագետ Հրանտ Բագրատյանի՝ Հայ Առաքելական եկեղեցու բարեփոխման պատկերացումների մասին գրառմանը: «Արմենպրես»-ը ներկայացնում է Տեր Վահրամ քահանա Մելիքյանի մեկնաբանությունը.

«Ծանոթանալով ՀՀ նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանի հերթական «աղմկահարույց» առաջարկներին ու մտորումներին՝ այս անգամ Հայոց Եկեղեցու բարեփոխումների վերաբերյալ և այս կապակցությամբ արդեն հնչող «փորձագիտական» (օրինակ` Դանիել Իոնիսյանի և այլոց) գնահատականներին` հասկանում եմ, թե երբեմն մարդիկ որքան են կտրված իրողությունից, մասնավորապես Հայ Եկեղեցուն առնչվող պարզագույն հարցերից և, հավանաբար, ի զորու չեն տեսնելու շատ և շատ իրենց արծարծած խնդիրների հստակ պատասխանները: Շաբաթներ առաջ պրն. Բագրատյանին տեսա մեր եկեղեցիներից մեկում, խաչեղբայր էր պսակադրության ժամանակ. սա ենթադրել է տալիս, որ Հայոց Եկեղեցու զավակ է, ծանոթ է թե Հայ Եկեղեցու, թե հայ ժողովրդի պատմությանը, իբրև տնտեսագետ ևս հայտնի է, հետևաբար որոշակիորեն ծանոթ է նաև հայրենի օրենսդրությանը: Մնացյալի մասին ավելորդ է խոսել, այդ ամենի մեջ ինչն է իր համար համոզիչ թվում և բավարարող, ինչը չէ, կամ թե ինչպիսինն են իր պատկերացումները՝ հանդեպ իր Եկեղեցին իր պարտականությունների վերաբերյալ:

Ես ինքս էլ անցյալի վերաբերյալ, և ոչ շատ հեռավոր, շատ հարցեր ունեմ, որոնք այդպես էլ դեռ մնում են անպատասխան: Սակայն ինքնանպատակ չեմ նկատեմ դրանք պարզապես բարձրաձայնելը` որևէ մեկին ինչ-ինչ փաստեր հիշեցնելու, հատկապես, այս կամ այն կերպ արտահայտվելու, ինչպես նաև ակնհայտ հակասական մտքեր հնչեցնելու իրական դրդապատճառները բացահայտելու համար:

Եկեղեցու բարեփոխման խնդիրը միշտ էլ արծարծվել է տարբեր ժամանակներում և առաջին հերթին՝ հենց եկեղեցականների կողմից, այսօր էլ շատ հարցեր Վեհափառ Հայրապետի հանձնարարությամբ քննարկման առարկա են Եկեղեցու տարբեր հարթակներում: Սակայն դա երբեք չի արվել հակադրությունների ճանապարհով, ինչպես դա ջանում է ցույց տալ պրն. Հրանտ Բագրատյանը: Իր և այլոց կողմից մատնանշված շատ հարցեր վաղուց ունեն իրենց պատասխանները, այլ հարց է` թե կա՞ արդյոք կամք դա բավարար համարելու համար, թե` ոչ: Որոշ հարցերի շուրջ առանձին կետերով շարադրելը, հնարավոր է, իրենից խլել է սոսկ մի քանի րոպե, ինչը զուտ կանխակալ մտադրության արդյունք է, մինչդեռ՝ իրականության մեջ համալիր քննարկումներ են եղել տասնամյակներ շարունակ, նկատի է առնվել Ընդհանրական Եկեղեցու, Հին Արևելյան Ուղղափառ Եկեղեցիների` մեր ընտանիքի կեցվածքը դրանց շուրջ, իսկ գործադրությունն էլ արվել է փուլային եղանակով և այլն: Հասկանալի պատճառով հարկ չեմ նկատում մանրամասների մեջ մտնել:

Հայ Եկեղեցին, բնականաբար, երբևէ չի ձգտել իր քայլերով որևէ մեկի հաճոյանալ և հետայսու էլ դա չի անելու: Կա առաքելություն, դրա իրականացման հստակ գիտակցում և ճանապարհ, թե ինչպես գործել` առաջնորդված, նախ, սեփական օրենքներով, կանոններով ու կանոնադրություններով, ապա տարբեր երկրների օրենսդրության և տիրող կրոնական միջավայրի թելադրություններով, որոնց պայմաններում իր ծառայությունն է հայությանը բերում Հայոց Եկեղեցին: Ամեն պարագայի Եկեղեցին գործել է օրենքի պահանջները հարգելով ու պահպանելով՝ առանցքում ունենալով հայապահպանության և հոգևոր փրկության գերխնդիրը:

Անտեղյակությունը նշված կետերի շուրջ և կատարված դիտարկումները (որքան էլ որ դա թույլ է տալիս տվյալ անձի ամբարած գիտական փորձառությունը), ինչ խոսք, դեռ չի նշանակում, որ դրանք բացարձակ ճշմարտություն են և հնարավոր է կուրորեն դրանց հետևել և հրճվանքով արտաբերել՝ իբրև նշան խիզախության և համարձակության: Դրանք սոսկ անձնական տեսակետներ են՝ թելադրված վերը նշված հանգամանքներով: Առաջիկա օրերին ես կանդրադառնամ ներկայացրած կետերին, վստահ եմ կհնչեն միանգամայն այլ կարծիքներ:

Եվ քանի որ արձագանք են գտնում դեկլարատիվ արտահայտություններ՝ հարկերի վճարման ու ՀԴՄ կտրոնների տրամադրման և ունեցվածքի ու եկամուտների հայտարարագրման վերաբերյալ, նշեմ, որ Հայ Եկեղեցին Հայաստանում`

1) ամենախոշոր հարկատուներից է, մատուցում է ամենամեծ շրջանառությամբ սոցիալական ծառայություն, ինչպես նաև ցուցաբերում է տարաբնույթ օժանդակություն ժողովրդին: Եկամտահարկ անխտիր գանձնվում է եկեղեցական կառույցներում ծառայող աշխատավարձ ստացող բոլոր եկեղեցականներից և աշխարհականներից: Ինքս էլ, յուրաքանչյուրիդ նման, հարկատու եմ:

2) ՀԴՄ կտրոն չի կարող տրամադրվել նվիրատվությունների դիմաց, քանի որ ծիսական արարողությունները սակագին չեն ենթադրում, ինչը պրն. Բագրատյանը պիտի որ լավ իմանա, իսկ մնացյալ դեպքերը, երբ Եկեղեցին ազատվում է իր հարկերից բարեգործական ձեռնարկների կամ ծիսական պարագաների, հոգևոր գրականության վաճառքի համար և այլն, կարգավորվում են առանձին օրենքներով: Իսկ գույքահարկ պահանջել բոլոր այն պատմական կառույցների (օրինակ` վանքեր, եկեղեցիներ, մատուռներ, վեհարան) և այլ շինությունների (օրինակ` հայորդյաց տներ, բարեգործական ճաշարաններ, սոց. խնամքի կենտրոններ, դպրոցներ, մանկապարտեզներ, երիտասարդական միություններ, գրադարաններ, թանգարաններ և այլն) համար, որոնք այսօր, ինչպես դարեր առաջ շարունակում են Հայոց Եկեղեցու կողմից ծառայեցվել մեր ժողովրդին, պարզապես անհեթեթություն է և հստակ պատճառներ կան այդպես կարծելու համար:

3) Համաձայն «Հանրային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքի 32-րդ հոդվածի, բարձրաստիճան պաշտոնատար անձինք գույքի, եկամուտների և փոխկապակցված անձանց հայտարարագրեր ներկայացնում են բարձրաստիճան պաշտոնատար անձանց էթիկայի հանձնաժողով: Նույն օրենքի 2-րդ հոդվածով սահմանվում է այդ օրենքի գործողության ոլորտը, իսկ 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի 15-րդ կետով տրված է «բարձրաստիճան պաշտոնատար անձ» հասկացության իմաստը: Ուստի որևէ կերպ չկարողացա այդ ցանկերի մեջ գտնել Եկեղեցին՝ իբրև հաստատություն կամ բարձրաստիճան հոգևորականներին:
Իսկ ի պատասխան առաջարկի` թերևս փոխարենը ծանոթանաք այն փաստին, որ Եկեղեցին ինքն իր դարավոր կանոններն ու կարգավորումներն ունի այդ ամենի` օրինակ կուսակրոն եկեղեցականների գույքի, ունեցվածքի և այլնի վերաբերյալ:

Մի փոքր, բայց էական հարցադրում ևս. տարբեր ժամանակներում ակնհայտ ապօրինությունների ճանապարհով բարբարոսաբար ոչնչացվել կամ պետական սեփականությանն են անցել եկեղեցապատկան պատմության հուշարձաններ, ձեռագիր մատյաններ և այլ արժեքներ: Հայ Եկեղեցին առ այսօր չի բարձրացրել դույզն ինչ փոխհատուցում տալու կամ այդ գույքը վերադարձնելու խնդիրը, ուստի պրն. Բագրատյանին չի՞ թվում, որ ոչ էական առանձին արտոնությունները բացարձակապես չեն կարող համեմատության մեջ լինել այն արժեքի հետ, որ օրինական պահանջի դեպքում հանրային իշխանությունը հարկադրված կլիներ փոխհատուցել: Այս է իրականությունը»: 

Աշխարհում ֆիքսված ու շարժական ինտերնետի արագությունը չափագրող ամենահայտնի Ookla իռլանդական ընկերությունը Ucom-ին շնորհել է «Հայաստանում ամենաարագ շարժական ցանց 2017» մրցանակը: Ընկերությունն իր Speedtest հավելվածի միջոցով հավաքագրել ու վերլուծել է 2017 թվականին շարժական ինտերնետից օգտվողների արագության չափման արդյունքները:

«Մենք ուրախությամբ ենք Ucom-ին շնորհում Հայաստանում ամենաարագ շարժական կապի մրցանակը: Սույնով վկայում ենք Ucom-ի բացառիկ կատարողականության ճանաչումը 2017 թվականի երկրորդ ու երրորդ եռամսյակների կտրվածքով, ինչի հիմքում ընկած է հայաստանյան սպառողների կողմից իրականացված արագության չափումների տվյալների ճշգրիտ վերլուծությունը, որն Ookla-ն է արել», – նշել է Ookla ընկերության գործադիր փոխնախագահ Ջեյմի Սթիվենը:

Speedtest-ի կայքում տեղակայված տեղեկատվության հիման վրա տեսանելի է աշխարհի 121 երկրների տեղակայումն ըստ շարժական ինտերնետի արագության։ 2016-ի տվյալները համադրելով 2017թ․ տվյալների հետ՝ տեսնում ենք, որ Հայաստանը բարելավել է իր դիրքն ավելի, քան 50 հորիզոնականով, ինչն, անշուշտ, Ucom-ի 4G+/ LTE Advanced շարժական ցանցի ներդրման արդյունք է։

«Հայտնի է, որ Ucom-ի ֆիքսված ցանցը շարունակաբար պահպանում է առաջատար դիրքը՝ մեր բաժանորդների համար հասանելի դարձնելով ամենաարագ ֆիքսված ինտերնետի ծառայությունները: Իսկ Ucom-ի 4G+/ LTE Advanced շարժական ցանցի ներդրման արդյունքում այսօր արդեն առավել գնահատելի է, երբ միջազգային անկախ ընկերության կողմից արդարացիորեն արժանանում ենք Հայաստանում ամենաարագ օպերատորի կոչմանը», – «Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ` նշեց Ucom ընկերության գլխավոր տնօրեն՝ Հայկ Եսայանը:   

Հատկանշական է, որ ըստ պաշտոնական արդյունքի՝ հաղթող ճանաչված Ucom-ի շարժական ինտերնետի արագության ցուցանիշը երկու անգամ  գերազանցում է 2017 թ. համար մրցակիցների ցուցանիշները։    

Ookla Speedtest-ի մեթոդաբանությունը բացառում է իր հաշվարկներում կրկնվող փորձերի կամ արդյունքները շեղող այլ մեթոդների ներառումը՝ ապահովելով ստացված տվյալների անկողմնակալությունը և ճշգրտությունը:

Աշխարհագրական առումով Speedtest-ը հաշվարկում է միայն այն ցանցերի տվյալները, որոնց ծառայությունները հասանելի են զգալի թվով հաճախորդների: Այսպիսով, եթե որևէ ընկերություն լավագույն ցուցանիշներն ունի տվյալ երկրի որևէ քաղաքում, իսկ ողջ երկրի տարածքով բարձր որակի ծառայություններ չի մատուցում, ապա ըստ Speedtest-ի՝ չի կարող համարվել երկրի ամենաարագ ցանցի մատակարարը: Տվյալ աշխարհագրական տարածքի արդյունքների վերլուծության մեջ ներառվելու համար շարժական ցանցի մատակարարը պարտավոր է համապատասխանել նվազագույն պահանջներին: Դրանցից կարևորագույնն այն է, որ այդ երկրի ողջ տարածքում աշխատող եզակի սարքերի որոշակի քանակ պետք է վեց ամսվա ընթացքում յուրաքանչյուր օր չափի ինտերնետի արագությունը:   

 ԱՊՀ երկրների ինստիտուտի հայաստանյան մասնաճյուղը կրթաթոշակներ հանձնեց Երեւանի պետական համալսարանի այն ուսանողներին, ովքեր բուհում ունեն բարձր առաջադիմություն եւ մասնակցել են 2016 թվականի ապրիլյան պատերազմին:

«Արմենպրես»–ի հետ զրույցում Ինստիտուտի հայաստանյան մասնաճյուղի տնօրեն Ալեքսանդր  Մարկարովը տեղեկացրեց, որ կրթաթոշակների համար ընտրվել են երեք ուսանող: Նրանք են ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի երրորդ կուրսի ուսանող Էրիկ Ծերունյանը, Ֆարմացիայի ինստիտուտի երկրորդ կուրսի ուսանող Սոս Մովսիսյանը եւ ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետի երրորդ կուրսի ուսանող Կորյուն Սիմոնյանը: Նրանց հանձնվել է 150-հազարական դրամ:

«Ինստիտուտը փորձում է իրականացնել գործողություններ, որոնք ուղղված են ուսանողությանն ավելի ակտիվորեն օժանդակություն ցուցաբերելուն: Մենք փորձեցինք մի փոքր օժանդակել այն ուսանողներին,  ովքեր ունեն բարձր առաջադիմություն եւ մասնակցել են նախորդ տարվա ռազմական գործողություններին:Դիմեցինք բուհի ղեկավարությանը, որպեսզի մեզ տրամադրեին ցուցակները, եւ ընտրեցինք»,-նշեց Ալեքսանդր Մարկարովը: