21 – 22 Նոյեմբեր 2017-ին Երեւանի մէջ տեղի ունեցաւ քրիստոնեաներուն դէմ գործադրուած ատելութեան յանցագործութիւնները կանխարգիլելու եւ hակազդելու խորհրդաժողով մը։ «Կանխարգիլել եւ հակազդել Քրիտոնեաներուն եւ այլ Կրօնական Խումբերու Անդամներուն Դէմ Գործադրուած Ատելութեան Յանցագործութիւնները – Հեռանկարներ՝ ԵԱՀԿ-էն ու Անդին» խորագիրով խորհրդաժողովը կազմակերպուած էր ԵԱՀԿ-ի նախագահութեան եւ ԵԱՀԿ-ի Ժողովրդավարական Հաստատութիւններու եւ Մարդկային Իրաւանց Գրասենեակին կողմէ եւ հիւրընկալուած Հայաստանի Հանրապետութեան Արտաքին Գործոց նախարարութեան կողմէ:

Սոյն խորհրդաժողովին Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութիւնը ներկայացուց իրաւաբան եւ միջազգային օրէնքի մասնագէտ տիար Գէորգ Յակոբճեանը:

Խորհրդաժողովին ելոյթ ունեցան Հայաստանի Արտաքին Գործոց Նախարարը, Ռուսիոյ Արտաքին  Գործոց Փոխնախարարը, Վատիկանի ներկայացուցիչը ու ԵԱՀԿ-ի բարձրաստիճան պաշտօնեաներ եւ դիւանագէտներ։ Խորհրդաժողովին զանազան նիստերով քննարկուեցան քրիտոնեաներուն եւ այլ կրօնական խումբերու դէմ գործադրուած ատելութեան յանցագործութիւններու երեւոյթը, տեղական-տարածաշրջանային ու միջազգային գործընթացները, զանոնք կանխարգիլելու եւ հակազդելու ծրագիրները, ինչպէս նաեւ քաղաքացիական հասարակութեան դերը խտրականութեան, անհանդուրժողականութեան եւ քրիստոնեաներու իրաւունքներու ոտնահարման մարտահրաւէրները դիմագրաւելուն մէջ:

Կազմակերպութեամբ Հայաստանի Ճինիշեան Յիշատակի Հիմնադրամին 7-17 Հոկտեմբեր 2017-ին տեղի ունեցաւ դէպի Հայաստան շրջապտոյտ մը, որուն մասնակցեցան ՃՅՁ-ի Լիբանանի, Սուրիոյ, Հայաստանի եւ Միացեալ Նահանգներու պաշտօնեաներ, Միացեալ Նահանգներէն՝ Երիցական Եկեղեցւոյ պատասխանատուներ եւ այլ քաղաքացիներ:

Այցելուները առիթ ունեցան տեսնելու մատենադարանը եւ Հայոց ցեղասպանութեան թանգարան հիմնարկն ու Ծիծեռնակաբերդ յուշակոթողը, ինչպէս նաեւ այցելեցին Նորավանք ու Խոր Վիրապ,  Տաթեւի վանք, Սեւանայ լիճ, Գեղարդ ու Գառնի եւ ծանօթացան հայկական ճարտարագիտութեան ու խաչքարերուն: Անոնք հիացան՝ տեսնելով հինաւուրց եւ թանկարժէք գանձերը մեր մշակոյթին ու պատմութեան եւ մօտէն ծանօթացան տարբեր շրջաններու, ինչպէս՝ Արմաւիր, Կիւմրի, Աղուերան  ու Գորիս: Այցելուները ականատես եղան Հայաստանի Ճինիշեան Յիշատակի Հիմնադրամի կարգ մը բարգաւաճման ծրագիրներու գործունէութեան՝ այցելելով իրենց զանազան աշխատանքներուն,  եւ մասնակցութիւն բերին զանազան ծրագիրներու՝ իրենց խորհուրդը եւ փորձառութիւնը փոխանցելով ուսանողներուն եւ գիւղատնտեսներուն:

Հոկտեմբեր 8-ին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ծայրագոյն Պատրիարք եւ  Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի մէջ  ընդունեց այցելուները գլխաւորութեամբ ՃՅՁ-ի  հոգաբարձութեան խորհրդատու մարմնի անդամ Մայքըլ Յարաթիւնեանի եւ իր կնոջ Մարիին, ինչպէս նաեւ Միացեալ Նահանգներու Երիցական Եկեղեցւոյ Համաշխարհային Առաքելութեան տնօրէն Վերապատուելի Խօսէ Լուիս Քասալը եւ Ճինիշեան Յիշատակի Ձեռնարկի Ամերիկայի գրասենեակի տնօրէն Էլիզա Մինասեանը:

Նորին Սրբութիւնը նշեց, որ Ճինիշեան Յիշատակի Հիմնադրամը Հայաստանի մէջ իրագործած է զանազան ծրագիրներ՝ օգտակար դառնալով երկրին, յատկապէս դժուար տարիներուն ու կարեւոր ներդրում բերած է Մայր Աթոռի թեմերու աշխատանքներուն ու հոգեւոր կառոյցներուն եւ իրականացուած կրթական, ընկերային եւ համայնքային ծրագիրներուն:

Հանդիպման աւարտին ան պատասխանեց հիւրերուն հարցումներուն, ապա այցելելէ ետք թանգարան անոնք ներկայ գտնուեցան Ս. պատարագին:

14 Հոկտեմբերին Ճինիշեան Յիշատակի Ձեռնարկը Երեւանի Գ. Սունդուկեան Ազգային ակադեմական թատերասրահին մէջ տօնեց գործունէութեան 50-ամեակը:

Ճինիշեան Յիշատակի Ձեռնարկի Ամերիկայի գրասենեակի տնօրէն տիկին Էլիզա Մինասեան բացման խօսքին մէջ ըսաւ, որ Հիմնադրամը ստեղծուած է Վարդան Ճինիշեանի կտակին համաձայն եւ  բազմաթիւ ծրագիրներ  իրագործուած են Սուրիա, Լիբանան, Հայաստան եւ Միջին Արեւելքի երկիրներուն մէջ՝ օգնելով առողջապահական, ընկերային  եւ համայնքային զարգացման մարզերուն մէջ:

Ապա խօսք առաւ Սփիռքի նախարար Հրանուշ Յակոբեան, որ ըսաւ, թէ  շնորհակալ է «Ճինիշեան»-ի աջակցութեան համար, որովհետեւ օժանդակած է ջաւախքահայութեան եւ վրացահայութեան, ինչպէս նաեւ օգնած է  Հայաստանի, Սուրիոյ եւ Միջին Արեւելքի հայերու զարգացման: Ապա ան Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահին կողմէ պարգեւագիր մը փոխանցեց «Ճինիշեան»-ին, ինչպէս նաեւ մետալ մը՝ ազգին ծառայութեան համար: Իսկ Միացեալ Նահանգներու Երիցական Եկեղեցւոյ Համաշխարհային Առաքելութեան տնօրէն Վերապատուելի Խօսէ Լուիս Քասալ տուաւ յուշանուէրներ «Ճինիշեան»-ի Միացեալ Նահանգներու խորհրդատու մարմնի ատենապետուհի տիկին Վիքի Չոփուրեան-Կերթին եւ տիկին Էլիզա Մինասեանին:  Յաջորդաբար խօսք առին Սուրիոյ տնօրէն տիկին Թալին Թոփալաքեան, Լիբանանի տնօրէն օրդ. Փօլին Սաղըրեան եւ Հայաստանի տնօրէն տիար Արմէն Յակոբեան, իսկ վրացահայոց թեմի Առաջնորդին կողմէ եկած պատուիրակութիւնը արուեստի գործ մը նուիրեց՝ իբրեւ գնահատանք «Ճինիշեան»-ի  գործունէութեան Վրաստանի մէջ:

50-ամեակին նուիրուած ընդունելութենէն ետք հիւրեր եւ ժողովուրդէն հրաւիրեալներ ներկայ գտնուեցան Յ. Պարոնեանի «Մեծապատիւ Մուրացկաններ» գիրքէն առնուած եւ մասնաւորաբար 50- ամեակին առթիւ պատրաստուած երաժշտախառն թատերախաղին , որուն բացման խօսքին մէջ տիկին Էլիզա Մինասեան բեմ հրաւիրեց տարիներով  Ճ.Յ.Ձ.-ին ծառայած պաշտօնեաներն ու խորհրդատու մարմնի անդամներ եւ շնորհակալութիւն յայտնեց իրենց անձնուէր ծառայութեան համար:

Հայաստան շրջապտոյտին մասնակցողները մեկնեցան՝ իրենց հետ տանելով անմոռանալի յիշատակներ եւ նորանոր գիտելիքներ հայ ժողովուրդի պատմութեան, մշակոյթին եւ արժէքներուն մասին, ինչպէս նաեւ մօտէն ծանօթացան  «Ճինիշեան Յիշատակի Ձեռնարկ»-ի լայնածաւալ գործունէութեան՝ ի նպաստ հայ ժողովուրդին:

Անկախութիւնը ամէնօրեայ յամառ պայքար է: Ան հզօր պետութեան մը մենաշնորհը չէ միայն, այլ ունի սեւէն ճերմակ ինկած բոլոր երանգները՝ մռայլ պարտութենէ մինչեւ վառ յաղթանակ: Ան իր մէջ կը պարփակէ մեծ իմաստ, զոր կարելի չէ պարզել մէկ եւ ընդհանրական միտքի մը մէջ: Իւրաքանչիւր անհատ տարբեր ձեւով կ’ընկալէ զայն եւ կը դաստիարակուի ըստ այդ ուղղութեամբ, որ ինք ընտրած է:

Երկիրի մը անկախութիւնը իր կարգին իւրայատուկ տեղ կը գրաւէ անհատի մը հոգեմտաւոր կազդուրման եւ ազատ արտայայտուելու, կերտելու եւ ապրելու ուղիին մէջ:

Խիստ կարեւոր է մատղաշ սերունդի միտքին մէջ յստակացնել եւ ամրապնդել անկախութեան գաղափարը ու անոր կարեւորութիւնը: Ինչպէս ամէն տարի, այս տարի եւս տօնակատարութիւնը ընթացաւ յատուկ երանգաւորումով, որովհետեւ աշակերտներու պատրաստած  յայտագրին կողքին, իր ներկայութեամբ եւ սրտի խօսքով պատուեց նաեւ լիբանանեան բանակի սիրուած եւ օրինակելի նախկին հրամանատար Զօր. Նարեկ Աբրահամեանը, որ, ընդառաջելով վարժարանիս հոգաբարձութեան եւ տնօրէնութեան հրաւէրին, այսօր մեր մէջ գտնուեցաւ՝ իբրեւ հիւր:

Այս յիշատակելի օրը՝ Ուրբաթ, 21 Նոյեմբեր 2016   վարժարանին մէջ կը տիրէր խանդավառ մթնոլորտ մը: Վարժարանիս արաբերէն լեզուի ուսուցչուհիներու ցուցմունքներուն հետեւելով՝ իւրաքանչիւր անձ գործի գլուխ անցած՝ կ՛ուզէր իր լաւագոյնը տալ` պատշաճ ձեւով կազմակերպելու Լիբանանի անկախութեան յուշատօնը:

Հանդիսութեան ներկայ էին վարժարանիս հոգաբարձութեան անդամները, ինչպէս նաեւ ատենապետ Ընկ. Տոքթ. Յովիկ Վարդանեան: Աշակերտները վարժարանիս հանդիսասրահին մէջ Լիբանանի քայլերգը երգելէ ետք վարժարանիս նախակրթարանի Ա., Բ. եւ Գ. դասարանի աշակերտները ներկայացուցին զինուորական շքերթ՝ միաձայն երգելով լիբանանեան ռազմահայրենասիրական երգ մը ղեկավարութեամբ վարժարանիս երգի ուսուցիչ Պրն. Արեգ Տաղլեանի, որմէ ետք արաբերէն լեզուի դասատու Տիկ. Նաժուա Եազպէք ներկաներուն փոխանցեց անկախութեան առիթով պատրաստած իր խօսքը, ուր ան վեր առնելով անկախութեան վեհ գաղափարը՝ անոր շունչով դաստիարակուող Լիբանանցի սերունդին կոչ ուղղեց մէկ դրօշակի տակ վերակազմաւորման եւ վերամիաւորման՝ ամրապնդելով Լիբանանի սահամանները, կառչած մնալով անոր սկզբունքներուն, ձեռք-ձեռքի տալով բարգաւաճեցնելու եւ զարգացնելու համար երկիրը, առաւել եւս անքակտելի պահելով Հայաստան-Լիբանան ամրակուռ կապը: Ապա խումբ մը միջնակարգ դասարանի աշակերտներ ներկայացուցին ազգագրական Լիբանանեան պար (տապքէ):

Հայկական եւ Լիբանանեան ռազմահայրենասիրական երգերով նախակրթարանի Ե. եւ Զ. դասարանի աշակերտները ճոխացուցին մթնոլորտը, որուն յաջորդեց փոքրիկ բեմականցում Լիբանանի անկախութեան մասին՝ խումբ մը աշակերտներու կողմէ, որմէ ետք Դ. դասարանի աշակերտ Ալեքս Գոճայեան արաբերէն աղօթք մը ձօնեց Լիբանանին, որուն յաջորդեց՝ Լիբանանի բնաշխարհը, ճարտարապետութիւնը եւ մշակոյթը ներկայացնող սահիկներու ցուցադրութիւն պատրաստութեամբ Պրն. Պետրոս Սագապետոյեանի:

Պատուարժան հիւրին՝ Լիբանանեան բանակի նախկին հրամանատար Զօր. Նարեկ Աբրահամեանի կենսագրականը համառօտ ներկայացուց վարժարանիս արաբերէն լեզուի ուսուցիչ Տիկ. Նաժուա Եազպէք, ուր ան կրկին անգամ արժեւորեց Զօրավարի կեանքին կարեւոր հանգրուանները, տարած ծառայութիւնները Լիբանանեան հայրենիքին ու մասնաւորաբար Լիբանանեան բանակին, ինչպէս նաեւ մատնանշեց, որ, ըլլալով Այնճար հայաւանի ծնունդ, ան իր հայրենանուէր մասնակցութիւնը նաեւ բերած է Արցախեան բանակի կազմաւորման մէջ՝ տալով իր անսակարկ խորհուրդներն ու փորձառութիւնը, որմէ ետք ան բեմ հրաւիրեց յարգելի հիւրը:

Զօր. Աբրահամեան բովանդակալից ու մարմնակրկիտ բացատրութեամբ ներկաներուն փոխանցեց  Լիբանանի պատմութիւնը իր բազմաթիւ հանգրուաններով. անոր կերտած դաժան ուղին, Լիբանանցիին դիմագրաւած այլազան դժուարութիւնները՝ հասնելով մինչեւ փառապանծ անկախութիւն, որ տակաւին այնուհետեւ շարունակելով այդ յաղթերթը՝ իր ներկայութիւնը կը հաստատէ համաշխարհային քարտէսին վրայ: 

Ձեռնարկին աւարտին վարժարանիս տնօրէնուհին փոխանցեց իր սրտի խօսքը եւ շնորհակալութիւն յայտնեց բոլոր մասնակիցներուն: Ապա վարժարանիս հոգաբարձութեան ատենապետ Տոքթ. Յովիկ վարդանեան  յուշանուէրով պատուեց Լիբանանի նախկին հրամանատար Զօր. Աբրահամեանը:

Իսկ մանկապարտէզի մեր փոքրիկները եւս նշեցին Լիբանանի Անկախութեան Տօնը։ Անոնք իրենց մանկական շունչով ու  անմեղ ոգիով երգեցին ու արտասանեցին սիրելի Լիբանանին համար։ Իրենց պատրաստած կարմիր սիրտերով, ճերմակ աղաւնիներով եւ կանաչ թաթիկներով կազմեցին լիբանանեան հսկայ դրօշակ մը, բեմականացուցին անկախութեան խորհուրդը, դրօշակները բարձր բռնելով՝ տողանցեցին մանկապարտէզի մուտքին։ Իսկ տուն վերադարձին իրենց կուրծքին վրայ ունէին սրտաձեւ լիբանանեան դրօշակը, զորս նախապէս  պատրաստած էին։

Վահան Թէքէեան Վարժարանի
 Լրատուական Գրասենեակ

Երեքշաբթի, 21 Նոյեմբեր 2017-ին տեղի ունեցաւ Լիբանանի անկախութեան տօնին նուիրուած ատենամարզանք ներկայութեամբ վարժարանիս տնօրէն գերյարգելի հայր Եղիա Ծ. Վրդ. Եղիայեանի, հիւր բանախօս զօրավար Մանուէլ Քիրէճեանի, ակադեմական մեծաւորուհի Օրդ. Նելլի Տէր Ղազարեանի, վարչական մեծաւոր Պրն. Արամ Գարատաղլեանի, վարժարանիս անձնակազմին, աշակերտութեան եւ ծնողներու հոծ բազմութեան:

            Յայտագիրը սկսաւ Լիբանանի, Հայաստանի եւ վարժարանիս քայլերգներու ունկնդրութեամբ: Բացման խօսքով 11-րդ դասարանի աշակերտուհի Դուին Էքշեան ըսաւ, որ բանաստեղծները միշտ ալ գովերգած են Լիբանանը ու անոր ուրախալի առիթները, մանաւանդ իւրայատուկ տօնը անկախութեան, որ յիշատակն է ազատութեան եւ արժանապատուութեան: Ան նշեց, թէ բոլորս կը մեծնանք մեր հայրենիքով ու հայրենիքը կը մեծնայ մեզմով, կ’ուրախանանք իրեն համար, որ, հակառակ բոլոր դժուարութիւններուն, կրցաւ դիմադրել ու տոկալ եւ անկարելին իրագործել իր անկախութեամբ եւ ժողովուրդին միասնականութեամբ:

Յայտագրի առաջին բաժնով մանկապարտէզի աշակերտները լիբանանեան հայրենիքին ու դրօշակին նուիրուած արտասանութիւն եւ երգ կատարեցին հայերէնով եւ արաբերէնով: Յաջորդաբար բեմ բարձրացան Ա. դասարանի աշակերտները՝ բանաստեղծութեամբ, արուեստից բաժանմունքէն խումբ մը՝ երգով, 6-րդ կարգի աշակերտները՝ թատերական երաժշտախառն ներկայացումով, 2-րդ, 3-րդ եւ 5-րդ դասարանի աշակերտները՝ երգերով, 4-րդ եւ 7-րդ դասարանները՝ ասմունքներով, իսկ 8-րդ դասարանը՝ լիբանանեան զաժալով:  

 Օրուան հիւրը զօրավար Մանուէլ Քիրէճեան իր խօսքին մէջ նշեց, որ անկախութիւն կը նշանակէ որոշելու ազատութիւն ունենալ առանց որեւէ կողմի միջամտութեան: Ան ըսաւ, թէ 1943-ին լիբանանցիները անկախութիւն ձեռք բերին իրենց հայրենիքին, զոր կը բաղկանայ հողէ ու ժողովուրդէ, եւ ժողովուրդն է, որ կը պահպանէ իր երկրին հողը: Պետութիւնը իր կարգին տէր կը կանգնի անկախութեան, որպէսզի ժողովուրդը ապրի արժանապատուութեամբ: Ան մղեց աշակերտները՝ որպէս նոր սերունդի անդամներ,  ուսումի եւ աշխատանքի ճամբով սատարելու անկախութեան պահպանման՝ այդպիսով ծառայելով հայրենիքին: Ան նաեւ վեր առաւ բանակին դերը, որ ոչինչ կը խնայէ պաշտպանելու համար երկիրը եւ անոր անկախութիւնը: Ապա աշակերտները դիտեցին զօրավարին ներկայացուցած տեսաերիզը՝ բանակին սխրագործութիւններուն մասին:

Գերյարգելի Եղիայեան խօսք առնելով՝ ըսաւ, որ, ըստ փիլիսոփաներուն, Աստուծոյ սիրողը կը սիրէ նաեւ իր հայրենիքը, ուստի բոլորս կոչուած ենք՝ պահպանելու այս գեղեցիկ երկիրը, տէր կանգնելու եւ ծառայելու մեր երկրորդ հայրենիքին: Ան ըսաւ, որ այս էր այսօրուան հանդիսութեան ուղղած պատգամը՝ միաժամանակ շնորհաւորելով ու շնորհակալութիւն յայտնելով այս յայտագիրը պատրաստող ուսուցիչներուն եւ զայն ներկայացուցած աշակերտներուն:

             Հուսկ, տնօրէն հայրը եւ զոյգ մեծաւորները յուշանուէրով մը պատուեցին զօրավար Քիրէճեանը:

ԼՐԱՏՈՒԱԿԱՆ ՄԱՐՄԻՆ
ՀԱՅ ԿԱԹՈՂԻԿԷ Ս. ԽԱՉ-ՀԱՐՊՈՅԵԱՆ ԲԱՐՁՐԱԳՈՅՆ ՎԱՐԺԱՐԱՆԻ