Հարցազրոյցը վարեց՝ ՏԱԹԵՒ ԴԱՒԹԵԱՆ
«Զարթօնք»ի Աշխատակից
Վահան Մելքոնի Ռումելեան ծնած է 1963–ին` Երեւան: Յաճախած է Յակոբ Կոճոյեանի անուան արուեստի դպրոցը: 1980-86 թուականներուն ուսանած է Փանոս Թերլեմազեանի անուան գեղարուեստի ուսումնարանին մէջ: 1987–ին ընդունուած է Երեւանի պետական գեղարուեստի ուսումնարան: 1998–ին ուսանած է Ֆրանսայի մէջ, այնուհետեւ՝ 1991–ին, շրջագայած է Մեծ Բրիտանիոյ եւ Ֆրանսայի մէջ:
Մասնակցած է բազմաթիւ հանրապետական եւ միջազգային ցուցահանդէսներու Մոսկուայի, Փարիզի, Երեւանի, Կիւմրիի, Պէյրութի, Սան Փաուլոյի, Պուէնոս Այրէսի, Պարսելոնայի, Լաս Վեկասի, Հռոմի, Ֆլորենսիայի, Վիեննայի, Նիւ Եորքի, Պալթեան երկիրներու մէջ եւ այլուր: Այժմ կը համագործակցի «Արամէ» պատկերասրահին հետ:
Շուտով Լիբանանի մէջ ՀՀ դեսպանութեան հովանաւորութեամբ եւ կազմակերպութեամբ՝ «Արամէ» պատկերասրահի 15 Յունիս 2017ի երեկոյեան ժամը 7:00ին Պէյրութ Սուքսի մէջ տեղի պիտի ունենայ Վահան Ռումելեանի «The Harmony of Chaos» ցուցահանդէսը: Նշենք, որ ցուցահանդէսը բաց պիտի մնայ մինչեւ 15 Յուլիս 2017 առաւօտեան ժամը 10:00էն գիշերուայ ժամը 10:00:
Տ.Դ. – Ինչպէ՞ս սկսաք ամէն ինչ: Ինչպիսի՞ն էին ձեր առաջին նկարները:
Վ. Ռ. – Նկարել սկսած եմ հինգ տարեկանէս. ուրիշ բանով զբաղելու ցանկութիւն չեմ ունեցած: Մանկութենէս միշտ սիրած եմ գոյներ, ներկեր: Ընդունուած եմ նկարչական խմբակ, որմէ ետք՝ ընդունուեցայ Յակոբ Կոճոյեանի անուան արուեստի դպրոց, ուր առաջին դասարանին ինծի կը դասաւանդէր Կառլէն Յովսէփեանը։ Այնուհետեւ՝ երկրորդ եւ երրորդ դասարաններուն, Սերգէյ Մարտիրոսեանը։ Սկզբնական շրջանին՝ այս երկու դասախօսներուն շնորհիւ ես ծանօթացայ նկարչական արուեստին: Յետոյ, 1980-86 թուականներուն ուսանեցայ Փանոս Թերլեմեզեանի անուան գեղարուեստի ուսումնարանին մէջ, ուրկէ չորրորդ լսարանէն զիս հեռացուցին, որովհետեւ սկսած էի նկարել ապսդրաքթ (վերացական) ոճով: Ըմբոստացայ` ֆիկուրաթիւ (այլաբանական) արուեստը սկսաւ չհետաքրքրել զիս։ Ընտրեցի այն ճանապարհը, որ ինծի համար անյայտ էր: Ուսումնարանին մէջ ատիկա չընդունուեցաւ եւ զիս հեռացուցին։ Ինչո՞ւ չընել այն՝ ինչ որ քեզի համար անյայտ է, ինչ որ դուն գիտես՝ քեզի համար արդէն անհետաքրքրական է: Փողոցէն քալելու ժամանակ ես կ’ընտրեմ այն ճանապարհը, որ ինծի համար անյայտ է: Այն ինչը ես արդէն գիտեմ՝ ինծի համար ձանձրալի է: Այդ էր, որ չընդունուեցաւ ուսումնարանին մէջ:
Տ.Դ. -Իսկ Ֆրանսա ինչպէ՞ս մեկնեցաք:
Վ. Ռ. – 1987 թուականէն ես կ’անդամակցէի «Երրորդ յարկ» աւանգարդիստական շարժման: Այդ ժամանակ մենք դէմ էինք սոցիալիստական համակարգին, այսինքն յայտնուած էի այն արուեստագէտներու շարքին, որոնք կը տենչային ազատութեան, որոնց նկարները մէկ կողմ կը նետէին: Այդ ժամանակահատուածին էր, երբ Նկարիչներու միութեան երրորդ յարկին մէջ, մեր խումբով ունեցանք ցուցահանդէս մը, որմէ ետք՝ նկատելով մեր աշխատանքները՝ մեզի հրաւիրեցին Փարիզ ուսումը շարունակելու: «Երրորդ յարկ»-ի 12 անդամներով մեկնեցանք Ֆրանսա:
Տ.Դ. -Ինչո՞ւ այն ժամանակ չէր ընդունուեր վերացական նկարչութիւնը: Մարդիկ ինչպէ՞ս կ’ընկալեն ձեր նկարները:
Վ. Ռ. – Կը կարծեմ ատիկա կախուած է մարդոց մտածելակերպէն: Օրինակ, եթէ կ’ըսես նկարիչ ես, մարդիկ կը պատկերացնեն միայն այլաբանական նկարչութիւն, այսինքն՝ պէտք է բնանկար ըլլայ կամ մերկ աղջիկ: Բայց արուեստագէտը լայն հասկացութիւն է, որ Հայաստանի մէջ քիչերու համար հասկնալի է: Անշուշտ շատ բան կախուած է մարդոցմէ, կան անհատականութիւններ, որոնք կ’ընդունին վերացական նկարչութիւնը եւ տեղեկացուած են այդ մասին: Վերացական արուեստի հիմնադիրներէն մէկն ալ մեր հայրենակիցն է՝ Ոստանիկ Ադոյեանը, նոյնինքն Արշիլ Կորքին, որ համաշխարհային արուեստի մէջ շատ մեծ դեր ունի:
Իմ կարծիքով՝ իմ նկարներուն Էներկեդիկ (ուժային) դաշտը մարդոց աւելի հասու է: Ես ապշած էի, երբ արուեստէն անտեղեակ մարդը հաւնած էր իմ նկարներէս մէկը: Կը կարծեմ, որ էներկեդիկ դաշտ կայ արուեստի գործի մէջ, որ կը փոխանցուի դիտողին: Նկարներուս թեմաները շատ մարդկային են, այսօրուան առումով շատ արդի են, որովհետեւ ապսդրաքթ արուեստը գործ ունի այն երեւոյթներուն հետ, որմով մարդիկ կ’ապրին: Օրինակ, ինծի համար սէր հասկացութիւնը ապսդրաքթ երեւոյթ է, որովհետեւ ոչ ոք կրնայ նիւթապէս ցոյց տալ սէրը, այդ է որ կը ներկայացնէ ապսդրաքթ արուեստը։ Անիկա առարկայական չէ, այլ կախուած է ներքին զգացողութեան հետ: Իսկ նկարներուս գոյներուն ընտրութիւնը կախուած է տուեալ օրուան տրամադրութեանս հետ, այսինքն` ինչ տրամադրութեամբ կ’արթննամ: Հնարաւոր է, որ ըլլամ շատ վատ տրամադրութեան մէջ եւ ընդհանրապէս չմօտենամ ներկերուն: Մարդը քալող տարրալուծարան է եւ անընդհատ կը փոփոխուի ու իրեն հետ կը փոխուի նաեւ գոյներու ընտրութիւնը: Ամենաչնչին երեւոյթն ալ կրնայ ազդել արուեստագէտին վրայ, քանի որ ան աւելի նրբազգաց է, կրնայ զգացածը արտայայտել տարբեր գոյներու միջոցով: Ատիկա կախուած է արուեստագէտի անհատականութենէն:
Տ.Դ. -Ի՞նչ կ’ըսէք «Արամէ» պատկերասրահին հետ համագործակցութեան եւ Ձեր նոր ալպոմին ստեղծման մասին:
Վ. Ռ. – Նախ եւ առաջ կ’ուզեմ ըսել, որ ես կը պատկանիմ այն երջանիկ արուեստագէտներու թիւին, որոնք կ’աշխատին «Արամէ» պատկերասրահին հետ: Շատ շնորհակալ եմ պատկերասրահի հիմնադիր տնօրէն Արամ Սարգսեանին եւ ընդհանրապէս «Արամէ» պատկերասրահի աշախատակազմին, քանի որ զիս շատ բախտաւոր կը համարեմ, որ կ’աշխատիմ անոնց հետ: Ես շատ աշխատած եմ պատկերասրահներու հետ, թէ՛ Հայաստանի, թէ՛ արտերկրի մէջ, եւ կրնամ ըսել, որ «Արամէ»-ն միակն է Հայաստանի մէջ, որ կը գործէ եւ կը ներկայացնէ հայ ժամանակակից արուեստագէտները արտերկրի մէջ: Կրնամ խօսիլ այն բոլոր արուեստագէտներուն անունով, որոնք կ’աշխատին «Արամէ» պատկերասրահին հետ: Բոլորն ալ շատ գոհ են պատկերասրահի հետ համագործակցութեան համար: «Արամէ» պատկերասրահը շատ ճիշդ ձեւով կը կարենայ ներկայացնել հայ ժամանակակից արուեստը արտասահմանեան երկիրներու մէջ: Տնօրէն Արամ Սարգսեանն ալ, իր հերթին, շատ ազնիւ, արուեստագէտին գնահատող անձնաւորութիւն է: Նոյնը կրնամ ըսել նաեւ Պէյրութի մասնաճիւղի տնօրէն Միքայէլ Վայեճեանի մասին:
Շնորհիւ Արամ Սարգսեանի՝ իմ նոր ալպոմը արդէն պատրաստ է (40 էջ գունարդ լաւորակ տպագրութեամբ անգլերէն լեզուով ներկայացուցած –խմբ.-) , որովհետեւ առանց անոր աջակցութեան՝ չէի պատկերացներ, որ երբեւէ պիտի ունենամ նման ալպոմ: Հարկաւ ունեցած եմ ալպոմներ, բայց այս մէկը եզակի է, աւելի ընդգրկուն եւ հետաքրքրական, որուն համար շատ շնորհակալ եմ «Արամէ» պատկերասրահին:
Տ.Դ. -Գիտեմ, որ շուտով Պէյրութի մէջ ցուցահանդէս պիտի ունենաք: Կը պատմէ՞ք ինչ աշխատանքներով պիտի ներկայանաք այնտեղ:
Վ. Ռ. – Պէյրութի մէջ պիտի ըլլայ իմ անհատական ցուցահանդէսը: Կրնամ ըսել, որ այդպիսի ցուցահանդէս առաջին անգամ պիտի ունենամ: Առաջարկը եղաւ «Արամէ» պատկերասրահին կողմէ, որուն համար կրկին շնորհակալ եմ Արամ Սարգսեանին: Ցուցահանդէսը շատ արդի պիտի ըլլայ եւ ես Պէյրութի հասարակութեան պիտի ապշեցնեմ ու զարմացնեմ նոր աշխատանքներով: Այս նախադասութեան համար չեմ վախնար, որովհետեւ ես վստահ եմ իմ ուժերուս վրայ, ինծի կը թուի, թէ Արամ Սարգսեանն ալ վստահած է ինծի, որ կը կազմակերպէ նման ցուցահանդէս Պէյրութի մէջ: Հրաշալի է նաեւ ցուցահանդէսի նկարներու գրքոյկին տպագրութիւնը, որ տպագրուած է իմ նոր աշխատանքներով: Ցուցահանդէսը պիտի ըլլայ Յունիս 15-ին, պիտի ներկայացնեմ մօտաւորապէս 35-40 աշխատանք` կտաւներ, կրաֆիքաներ, տարբեր շրջանի ստեղծագործութիւններ: Ահա այսպիսի լայնածաւալ աշխատանքներով է որ պիտի ներկայանամ, պիտի ցուցադրուի իմ ողջ ստեղծագործական գործունէութիւնը: Անշուշտ ունեցած եմ անհատական ցուցահանդէսներ, բայց այսպիսի լայնածաւալ ցուցահանդէս առաջին անգամ է, որ պիտի ունենամ: Կը կարծեմ արուեստի դաշտը Պէյրութի մէջ աւելի աշխոյժ է, քան Հայաստանի, որովհետեւ այնտեղի հասարակութիւնը արուեստ սիրող հասարակութիւն է:
Տ.Դ. -Զրոյցի աւարտին՝ Ձեր փորձը հաշուի առնելով՝ ի՞նչ խորհուրդ կու տաք երիտասարդ սկսնակ նկարիչներուն:
Վ. Ռ. – Երիտասարդ նկարիչներուն խորհուրդ կու տամ, որ սիրեն իրենց գործը: Եթէ երիտասարդ արուեստագէտը կը սիրէ իր աշխատանքը, ուրեմն կը յաղթահարէ բոլոր դժուարութիւնները՝ ինչ պայմաններու մէջ ալ ըլլայ ան, ունենայ արուեստանոց կամ չունենայ, ներկեր ըլլան, թէ՝ չըլլան: Բացի աշխատանքը սիրելէն, պէտք է նաեւ շատ աշխատիլ: Այդ աշխատասիրութեան շնորհիւ նկարիչը կրնայ յաջողութեան հասնիլ: Բայս այսօր կան երիտասարդ արուեստագէտներ, որոնք քիչ մը շուտ կ’ուզեն փառքի հասնիլ, գումար վաստակիլ, անուն ունենալ, բայց այս բոլորը երկրորդական են, ամենակարեւորը արուեստը հասկնալն է, անոր խնդիրները լուծելն է: Չէք պատկերացներ ես ինչ դժուարութիւններ ունեցած եմ մինչեւ այստեղ հասնիլը: Իմ նկարները մէկ անգամէն չեն ընդունած, շատերը զանոնք խզբզոց կը համարէին, կ’ըսէին, որ երեխան ալ կրնայ այդպէս նկարել, բայց այդ դժուարութիւնները ինծի աւելի ուժեղ ու յամառ դարձուցած են եւ իմ ամբողջ ուժը աւելի ներդրած եմ այդ գործին: Ընդհանրապէս արուեստագէտը շատ ուժեղ անձնաւորութիւն է` ե՛ւ «նուրբ» է, ե՛ւ ըմբոստացող: Մարդը նկարել չի կրնար սորվիլ, ատիկա աստուածային պարգեւ է, կրնաս միայն նկարչութեան ճարտարագիտութիւնը սորվիլ: Նկարիչ պէտք է ծնիլ:
