Հռոմի Ֆրանչիսկոս Պապը Ուրբաթ օր եռօրեայ այցով կը հասնի Հայաստան, ուր պիտի այցելէ Հայոց Ցեղասպանութեան զոհերու յուշահամալիր, որ հաւանաբար անգամ մը եւս պիտի սրէ Վատիկանի եւ Անգարայի միջեւ յարաբերութիւնները:
Այս այցը տեղի կ՛ունենայ Կովկասեան անհանգիստ տարածաշրջանի մէջ բռնութեան խոշոր բռնկումէն յետոյ` նկատի ունենալով Ապրիլեան քառօրեայ պատերազմը, ըստ «Արցախփրես»-ի գրած է ամերիկեն «Ուոլ Սթրիթ Ճըրնըլ»ը (The Wall Street Journal- WSJ):
Ծիծեռնակաբերդի յուշահամալիր այցին հիմնական հարցը այն է, թէ արդեօք Պապը պիտի կրկնէ՞ անցեալ տարի բարձրաձայնած «20-րդ դարու առաջին Ցեղասպանութեան մասին» խօսքերը:
WSJ-ն կը յիշեցնէ, որ Թուրքիան 2015-ին Սուրբ Պետրոսի տաճարին մէջ պատարագի ժամանակ Պապի ըրած յայտարարութեան արձագանգեց՝ Վատիկանի մէջ իր դեսպանը խորհրդակցութիւններու համար անմիջապէս ետ կանչելով: Դեսպանը վերադարձաւ միայն 10 ամիսներ անց: Թուրքիոյ նախագահ Ռեճեպ Թայիպ Էրտողանը դատապարտեց Պապի յայտարարութիւնը եւ նախազգուշացուց զինք «չկրկնելու այդ սխալը»:
Թերթը կը յիշեցնէ, որ Սուրբ Յովհաննէս Պօղոս II-ը օգտագործած է «Ցեղասպանութիւն» բառը 2001-ին Հայաստան այցի ժամանակ` Գարեգին II կաթողիկոսի հետ համատեղ յայտարարութեան մէջ: Բայց Ֆրանչիսկոս Պապը ա՛լ աւելի հեռուն գնաց` Ցեղասպանութիւն անուանելով 20-րդ դարուն «երեք մեծ եւ աննախադէպ ողբերգութիւններէն մէկը»:
Ֆրանչիսկոս Պապը 1915-ի սպանութիւնները կապած է նաեւ մեր օրերուն հաւատքի կամ իրենց ազգային պատկանելութեան համար զանգուածային հետապնդումներու եւ բռնութիւններու հետ: Հռոմի Պապը բազմիցս բարձրաձայնած է քրիստոնեաներու հետապնդումներու մասին, յատկապէս մահմետական մեծամասնութեամբ երկիրներու մէջ: Ֆրանչիսկոս Պապը նաեւ նշած է, որ քրիստոնեաներու հետապնդումը պատճառ կը հանդիսանայ՝ միւս քրիստոնէական եկեղեցիներուն հետ աւելի սերտ յարաբերութիւններ կառուցելու համար:
Պապի այցելութեան ծիրէն ներս նաեւ լարուածութիւն պիտի ըլլայ Հայաստանի եւ Ազրպէյճանի միջեւ: Տասնամեակներու ընթացքին ամենաուժեղ բախումները տեղի ունեցան, երբ ազրպէյճանական ուժերը ճեղքեցին հայկական դիրքերը` փորձելով գրաւել ռազմավարական բարձունքներ, կը գրէ թերթը եւ կը յիշեցնէ, որ Երկուշաբթի օրը Ռուսիոյ նախագահ Վլատիմիր Փութինի միջնորդութեամբ՝ Հայաստանի եւ Ազրպէյճանի նախագահները հանդիպեցան Ս. Փեթերզպուրկի մէջ:
Հռոմի Պապը Ազրպէյճան պիտի այցելէ այս աշնան` Սեպտեմբեր 30- Հոկտեմբեր 2 ժամանակահատուածին: Այդ ընթացքին ան պիտի այցելէ նաեւ Վրաստան: Վատիկանը պաշտօնապէս այդ երկու այցելութիւնները կը ներկայացնէ իբրեւ Կովկասեան տարածաշրջան 1 ուղեւորութեան 2 մաս:
Թերթը կը նշէ, որ Պապին այցը հնարաւորութիւն պիտի ընձեռէ ամրապնդելու Հայ առաքելական եկեղեցւոյ հետ կապերը:
Կիրակի օր Հայաստանէն մեկնելէ առաջ, Ֆրանչիսկոս Պապը պիտի աղօթէ Խոր Վիրապ վանական համալիրին մէջ, որ կը գտնուի Թուրքիոյ հետ սահմանի մօտակայքը եւ ուրկէ կ՛երեւի Արարատ լեռը: Ան ընդամէնը 15 վայրկեան հեռաւորութեան վրայ պիտի գտնուի թրքական սահմանէն, որ պաշտօնապէս փակ է, թէեւ հայերը անիկա յաճախ կը հատեն Թուրքիոյ մէջ աշխատելու համար, կը գրէ թերթը:
Սահման այցելութիւնը օրակարգի վրայ չկայ, բայց նման ժեստը յատկանշական պիտի ըլլայ Պապին համար, որ կը սիրէ զարմացնել մարդոց: 2014-ին Սուրբ Երկիր այցելութեան ժամանակ, Ֆրանչիսկոս Պապը չնախատեսուած կանգառ ըրաւ Արեւմտեան ափի Իսրայէլի բաժանիչ արգելապատին մօտ աղօթելու համար:
Այնուամենայնիւ եթէ Ֆրանչիսկոս Պապը երթայ Թուրքիոյ հետ սահման, ան հաւանաբար պիտի յայտնուի միջազգային լրատուամիջոցներու ուշադրութեան կեդրոնը, ինչպէս եղած էր 2016-ի Փետրուարին, երբ Մեքսիքա այցելութեան ժամանակ ան կանգնած էր ԱՄՆ-ի հետ սահմանին վրայ եւ աղօթած ներգաղթեալներուն համար, որոնք զոհուած են Ռիա Կրանտեն անցնելու ժամանակ:
