*ԹՈՐՈՍ ԹՈՐԱՆԵԱՆ*
Յատուկ «ՌԱԿ ՄԱՄՈՒԼ»-ին
Պէյրութ, 28 Յունիս 2014
Այսօր, ուշացումով, «Արարատ» օրաթերթին մէջ 25 Յունիսի թիւ, կարդացի յօդուած մը Էտուարտ Ա. Գրիգորեանի գրիչէն հետեւեալ վերնագիրին տակ, «Քաղաքական Խենթանոցն ու Անոր Մշտարթուն Պահակները»: Մեր օրերուն մասին հետաքրքրական վերլուծում մըն էր: Բայց ամենէն աւելի ուշադրութիւնս գրաւողը այս յօդուածին մէջ՝ գրուածքին ենթախորագիրն էր ստորագրուած Ուինսթըն Չըրչըլի կողմէ:
Կ’ընդօրինակեմ .- «Երբ երիտասարդ էի, կ’ուզէի աշխարհը վերափոխել, հասուն տարիքիս՝ երկիրս ուզեցի բարեփոխել, երբ մեծցայ ընտանիքս կ’ուզէի բարեփոխել, բայց միայն մահուան մահիճին մէջ հասկցայ որ պէտք է ինքզինքս փոխէի, արդիւնքին մէջ գուցէ ե՛ւ ընտանիքս, ե՝ւ երկիրս, ե՝ւ աշխարհը փոխուէր:»
Զարմանալի զուգադիպութի՞ւն արդեօք ես ալ երբ 17 տարեկան էի, միանալով համայնավար կուսակցութեան շարքերուն, կ’ուզէի աշխարհը վերափոխել բայց երբ դարձայ 34 տարեկան ու գացի Հայաստան որպէս ուսանող (արդէն ամուսնացած ու երկու զաւակի հայր) ազերի ղեկավարի մը հանդիպեցաւ, որ հարց տուաւ ինծի.- կարդացա՞ծ էք «Եղբայր Դարձաւ Ազրպէյճան-Հայաստան»:
-Ոչ միայն կարդացած եմ այլ երգած ալ եմ:
-Ընկեր ճան, այդ բոլորը սուտ են, իսկ գիտէ՞ք թէ ինչ կը նշանակէ Խորհրդային Միութիւն:
-Անշուշտ գիտեմ: Կը նշանակէ կատարեալ եղբայրութիւն:
-Սուտ մըն ալ այս, գիտցէք, խոշոր սուտ մը, այստեղ Ռուսը կ’ուզէ մեզ կարգադրել, մեն ալ կ’ուզենք Ռուսը կարգադրել:
Անշուշտ ազերին այս արտայայտութիւնը ըրաւ թրքավարի բառերը իր ուզածին պէս օգտագործելով:
Հայաստանի մէջ եօթը տարի ուսանելով հաստատեցի, որ ճիշդ էին ազերիին խօսքերը: Որով դուրս եկայ համայնավար կուսակցութենէնէն առանց հայհոյելու համայնավարութեան, որուն գաղափարականը կը ձգտէր փոխել աշխարհը:
Ու յանկարծ հաստատեցի նաեւ, որ չէի կրնար բարեփոխել նոյնիսկ որդիս:
Միակ համերաշխութիւնը զոր ունեցայ իմ կնոջս՝ Արմիկին հետ էր: Ես փոխուեցայ քիչ մը:
Աշխարհը անփափոխ մնաց: Ընդերկար պիտի մնայ: Վա՜յ բոլորիս:
Որքա՜ն ճիշդ մտածած էր Ուինսըթն Չըրչըլ, բայց միայն այն ատեն երբ մահուան մահիճին մէջն էր …
Ես տակաւին մահուան մահիճին մէջ չեմ, տակաւին կը շարունակեմ մտածել, որ անկարելի չէ բարեփոխել աշխարհը հակառակ 86 տարիներու փորձառութեանս:
Ի՞նչ է, երազելն ալ արգիլուած է մարդուն, ցանկանա՞լն ալ, կը շարունակեմ աշխարհը մաքրուած տեսնել:
Ո՞վ է դէմ ցանկութեանս:
