Պատմութեան Մէջ Այսօր. ԹԱԹՈՒԼ ՏԻԳՐԱՆ ԱԼԹՈՒՆԵԱՆ

«ԶԱՐԹՕՆՔ», ՊԷՅՐՈՒԹ – Թաթուլ Տիգրան Ալթունեան, (2 Հոկտեմբեր 1901, Ատանա – 29 Նոյեմբեր 1973, Երեւան), հայ խմբավար, մանկավարժ, ԽՍՀՄ (1965) եւ ՀԽՍՀ (1945) ժողովրդական արտիստ։

Հայաստանի Հանրապետութեան արուեստի վաստակաւոր գործիչ Ժիրայր Ալթունեանի հայրն է:

1928 թուականին աւարտած է Երեւանի, 1934 թուականին՝ Լենինկրատի երաժշտանոցները։

1934 թուականէն դասաւանդած է Երեւանի երաժշտանոցին մէջ (փրոֆէսոր` 1971 թուականէն): 1935-1936 թուականներուն ղեկավարած է երաժշտանոցի երգչախումբը, 1937-1939 եւ 1947-1949 թուականներուն՝ Հայաստանի պետական երգչախումբը, 1938-1970` Հայկական ժողովրդական երգի-պարի համոյթը (1974 թուականէն՝ Ալթունեանի անուան), 1966-1969 թուականներուն` Հայաստանի երգչախմբային ընկերութեան երգչախումբը (ընկերութեան նախագահ՝ 1958-1973):

Ստեղծագործական գործունէութիւն

Ալթունեանի ղեկավարութեամբ ինքնատիպ մեկնաբանութեամբ հնչած են Կոմիտասի «Գարուն», «Կալի երգը», «Սոնա եար», «Լոյ, լոյ», «Անձրեւն եկաւ», «Քաղհան», Քրիստափոր Կարայ-Մուրզայի «Գացէք, տեսէք», «Զինչ ու զինչ», հայկական ժողովրդական երգերու բազմաթիւ մշակումներ, հայկական, ռուսական, արեւմտաեւրոպական խմբերգային ստեղծագործութիւններ։

Երգի-պարի համոյթի համար Ալթունեանի մշակած ստեղծագործութիւնները աչքի կը զարնեն բեմական ինքնատիպ ոճով։ Յիշարժան են Կոմիտասի, Սպիրիդոն Մելիքեանի եւ իր ձայնագրած ժողովրդական երգերը («Հոյ, իմ Նազանի եարը», «Նուպար, Նուպար», «Հոպինայ», «Խամբաջի», «Քա, տէ եսիմ», «Եաման եար» եւ այլն): Հեղինակ է նաեւ «Սեւանի», «Նազելի», «Նազպար», «Արտաշատի» եւ այլ պարեղանակներու։ Ալթունեանը եղած է հայկական գաղթավայրերու մէջ եւ նպաստած տեղի ինքնագործ խումբերու կատարողական վարպետութեան բարձրացման:

Ալթունեանի անունով կոչուած են Գահիրէի, Պուէնոս Այրեսի եւ հայկական այլ համոյթներ։

1950 թուականին արժանացած է ԽՍՀՄ պետական մրցանակի: