*ՍԱՐԳԻՍ ՓՈՇՕՂԼԵԱՆ*
«Եթէ ըսեմ քեզ տառապած՝
Այդ մեր ցաւն է համատարած»:
Ս. Արմէն
-Երեխան ի՞նչ կը խնդրէ:
-Հաւատք, յոյս, սէր եւ մկրտութիւն:
Մինչդեռ երեխան կու լար ու ոչ միայն այդքան, այլ՝ կը ճչար…
Բայց հակառակ այս իրողութեան, հինէն դրուածք մը կար որ պէտք էր կատարուէր, ու դարերէ ի վեր նոյնը:
Այսպէս դարերէ ի վեր շղթայուածութիւններ կան, զոր փշրել անհնարին կը թուի. այդպէս է մանաւանդ, երբ ժողովուրդի իբրեւ վերին մարմին գոյառած են Պետութիւն եւ Եկեղեցի, օրէնքի մականին տակ ու կը հովուեն… ի պահանջեալ հարկին ըստ իրենց կամքին..
Բնական ապրելակերպը, նոյն հաւաքականութեան հետ, նոյն հողի վրայ ապահով եւ հանգստաւէտ ապրելու պահանջքն է: Այսինքն, ունենալ հայրենիք՝ իբրեւ ապահով երդիք, ու հողը ոտքի տակ՝ իբրեւ դարերու աւանդ. որու ամէն մէկ քարն ու անկիւնը պատմութիւն մը կը յիշեցնէ, որով կ’ապրիս, ու կը խորհիս եւ կ’ընթանաս դէպի դարերը գալիք: Ի հարկէ այս եղաւ բաւական երազային, երբ այսօրուան մեր հայրենիքը նկատի ունենանք…
Սակայն այս է իրականութիւնը: Գէթ հատոր մը պէտք է, բայց՝ կարճ-կտրուկ..
Տագնապներ կան, որոնցմէ խուսափում չկայ. ուրեմն՝ պէտք է համբերել գիտնալ եւ ժամանակի սպսաել։
Տագնապներ ալ կան, որոնք ներքին են եւ որոնք պէտք չէր որ գոյառէին եւ սակայն խաւի մը ընչաքաղցութիւնը անսահման, հայրենիքի սահմանէն դուրս կեցութեան պարտադրեց շուրջ մէկ միլիոն հայորդի… եւ դեռ ուրիշներ. ծայրագոյն աստիճանի աղքատութեան, որոնք գուցէ տեղափոխուելու ի վիճակի չեն:
-Այսօր ի՞նչ օր է…
-Անկախութեան տարեդարձ…
Մինչդեռ ժողովո՛ւրդը իր ցաւը գիտէ, բայց կը սպասէ հաւատքով, յոյսով ու …
