«Ճեպընթաց» մշակութային հասարակական կազմակերպութիւնը մշակած է նոր ծրագիր, որ կը կոչուի «Չարտասանուած նոպելեան ճառեր»:
Հայաստանի երիտասարդական հիմնադրամի հասարակութեան հետ կապերու վարչութենէն յայտնած են, որ ծրագիրը յառաջիկային չորս մասերէ բաղկացած հաղորդաշարով պիտի ներկայացնէ արեւմտահայ չորս նահատակ մեծ մտաւորականներու` Գրիգոր Զոհրապի, Դանիէլ Վարուժանի, Սիամանթոյի եւ Ռուբէն Սեւակի ենթադրեալ նոպէլեան ճառերը` հեղինակներուն կենսագրական եւ ստեղծագործական փաստերու, անոնց ապրած ժամանակուան, իղձերու ու հիասթափութիւններու ճշգրիտ վաւերական հիմքերով:
Հաղորդաշարը պիտի ներկայացուի տեսապատումով, իրական նոպէլեան ճառերու ընդունուած կանոններու ձեւաչափով: Իւրաքանչիւր նոպէլեան ճառ պիտի աւարտի 1915 թուականին` տուեալ հեղինակին եղերական նահատակութեան հանգամանքներուն պարզ ու հակիրճ արձանագրումով:
Մայիսի աւարտին` Թուրքիոյ նախընտրական հանգրուանին, ծրագիրի հեղինակները այցելած են հայ գրողներուն ծննդավայրերը, ուր կատարած են նկարահանումները: «Ճեպընթաց» կազմակերպութեան նախագահ Արթուր Բախտամեան նշած է, որ «Չարտասանուած նոպելեան ճառեր»-ը անցեալի, ներկայի, ապագայի երեւակայական սահմանահանգոյցն է: Նախորդ դարու արեւմտահայ չորս գրողներ` Սիամանթօ, Դանիէլ Վարուժան, Ռուբէն Սեւակ, Գրիգոր Զոհրապ իրենց գրականութեամբ, աշխարհընկալումով եւ փորձառութեամբ անցան միեւնոյն ճանապարհէն` Կ. Պոլսոյ «Հայտար փաշա» կայարանէն դէպի մահ: Անոնցմէ իւրաքանչիւրը ո՛չ միայն հայ, այլ նաեւ համաշխարհային քաղաքակրթութեան մաս էր, լիարժէք կերպով կրնայ կանգնիլ Սթոքհոլմի բեմին վրայ: Սակայն այդ ճառերը մենք կը լսենք անոնց պատմութենէն` հարիւր տարի անց, շրջելով Պոլսոյ փողոցներուն մէջ:
«Հայկականութեամբ լեցուն այս քաղաքի իւրաքանչիւր հատուած առ այսօր էլ լեցուն է պոէտների մտորումներով: Նկարահանումների աշխարհագրութիւնը շատ լայն էր` յայտնի Սուրբ Փրկիչ հիւանդանոցից մինչեւ Իշխանաց կղզիներ, Սեւ ծովի եզերքին կառչած Սարիգիւղ ձկնորսական աւան, Կեդրոնական վարժարան, հայ կաթողիկէ պատրիարքարան, Ղալաթիայի ոլորագլոր փողոցներով դէպի հնագրավաճառի խանութ, որտեղ գտնում ես պոէտների օսմաներէն առաջին հրատարակութիւնները, «Նաւասարդ»-ի միակ հայերէն օրինակը:
«Բազմալեզու եւ բազմաշերտ, խորհրդարանական ընտրարշաւով պարուրուած մոլագար Ստամպուլում, որտեղ, ի դէպ, տասնեակ տարիների ընդմիջումից յետոյ երեք հայ պատգամաւոր կայ, լսւում է նրանց ճառը ոչ թէ անցեալից, այլ` որպէս ներկայի ուղերձ, եւ միայն հայ զինագործի հերթական հրաձիգի փորձարկման կրակոցն է մեզ վերադարձնում հարիւր տարի անց այն օրը, երբ ընդհատուեց կեանքը, եւ աշխարհը չլսեց նրանց նոպելեան ճառերը», յայտնած է Արթուր Բախտամեան:
Նշենք, որ «Չարտասանուած նոպելեան ճառեր» ծրագիրը իրականութիւն կը դառնայ Հայաստանի նախագահի գործընկեր կազմակերպութեան` «Հայաստանի երիտասարդական հիմնադրամ»-ի յայտարարած դրամաշնորհային մրցոյթի ծիրին մէջ` «Ցեղասպանութիւն եւ մշակոյթ» անուանակարգին մէջ:
Ժապաւէնները պիտի ցուցադրուին 2015-ին, պատկերասփիւռի ընկերութիւններու նոր եթերաշրջանի ընթացքին, անոնք պիտի տրամադրուին Հայաստանի դեսպանատուներուն, սփիւռքի հայկական կառոյցներուն, սեպտեմբերէն պիտի կազմակերպուին հանրային դիտումներ բարձրագոյն ուսումնական հաստատութիւններուն, կարճ տարբերակները (թրէյլըրները) պիտի տեղադրուին ընկերային ցանցերու վրայ:
